| 30577 |
werkpak |
werkpak:
węrǝkpak (L265p Meijel)
|
Volgens de invuller uit Q 121 kende men daar geen speciaal werkpak; men werkte steeds in overall. [N 67, 100b]
II-9
|
| 27685 |
werkplaats |
werkplaats:
węrǝkplats (L265p Meijel
[(Emma / Maurits)]
[Eisden])
|
[N 95, 10]
II-5
|
| 18305 |
werkschoen |
landschoen:
landsjoehn (L265p Meijel),
landsjoen (L265p Meijel),
werkschoen:
sjoenwerksjōēn (L265p Meijel),
werksjoen (L265p Meijel)
|
ploegschoenen [bow-, werkschoon] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 30880 |
werkstoel |
kruk:
krøk (L265p Meijel)
|
De stoel zonder rugleuning, meestal met drie poten, of het krukje waarop de schoenmaker aan de werktafel zit te werken. [N 60, 193d; N 60, 193a; N 60, 193e]
II-10
|
| 25570 |
werktafel |
werktafel:
węrǝktǫfǝl (L265p Meijel)
|
Het lage tafeltje waaraan de schoenmaker, op een werkstoel of kruk gezeten, werkt en waarop hij het gereedschap, speldnagels en dergelijke legt. Zie afb. 13. [N 60, 193a]
II-10
|
| 25519 |
werktuig waarmee de oven wordt leeggehaald |
krabber:
krɛbǝr (L265p Meijel)
|
Gereedschap om de oven leeg te halen of om het overblijvende vuur in de hoeken te vegen. Dit lemma vertoont inhoudelijk veel over-eenkomst met het lemma ''rakelijzer''. Het is ook mogelijk dat dezelfde handeling geschiedt door een ovendweil of ovenbezem. Zie het lemma ''ovendweil of ovenbezem''. Verschillend soort gereedschap wordt gebruikt voor het leeghalen van de oven. Het kan een haaks omgebogen ijzer zijn met houten heft of een ijzer met vooraan een krul en met een houten handvat of een ijzeren of een houten vierhoekig blad met haaks daar bovenop een steel met handvat. Het kan ook simpelweg een bonestaak zijn die nat wordt gehouden. Een houten werktuig krijgt nogal eens de voorkeur boven een ijzeren, omdat volgens de boeren (Weyns 33) de ijzeren rakelstokken de oventegels te zeer doen slijten. Getuige de woordtypen "zwouw" en "zwoelde" wordt soms de ovenpaal gebruikt. Men moet er rekening mee houden dat een aantal woordtypen boerentermen zijn. Zie afb. 12. [N 29, 11c; OB 2, 2b; OB 2, 2a; N 29, 5b; OB 2, 2f; monogr.]
II-1
|
| 24330 |
werpen van jongen |
jongen:
cassettebandje
gejongd (L265p Meijel),
jonge (L265p Meijel),
oude spelling konijn, poes, hond
jōnge (L265p Meijel),
WBD
jóngə (L265p Meijel),
kalven:
cassette
gekalfd (L265p Meijel),
kalve (L265p Meijel),
oude spelling koeien
kalve (L265p Meijel),
veulen:
cassette
geveuld (L265p Meijel),
veule (L265p Meijel),
oude spelling paard
veule (L265p Meijel)
|
Hoe noemt u een jong ter wereld brengen (jongen, moederen) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 25135 |
wervelwind |
houwmouw:
houmouw (L265p Meijel),
hounmouw (L265p Meijel),
houwmouw (L265p Meijel),
kiek dòr n haowmaow, kijk daar een wervelwind
haowmaow (L265p Meijel),
houwmouwtje:
hoəw mouku (L265p Meijel)
|
Hoe noemt men een ronddraaiende wind, die stof en zand van de grond doet opwervelen of water als een zuil omhoogzuigt? [DC 30 (1958)] || wervelwind || wervelwind [hauwmauw, remouw, hauw, ow, mouwmeuke, windroes] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 21704 |
wethouder, schepen |
wethouder:
wethawer (L265p Meijel),
wéthaawər (L265p Meijel)
|
het door de gemeenteraad gekozen lid van het dagelijks bestuur van een gemeente [wethouder, schepen] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 30848 |
wetsteen |
slijpsteen:
slipstīǝn (L265p Meijel),
wetsteen:
wetstīǝn (L265p Meijel)
|
De doorgaans in flauw-ovale punten uitlopende, platte korund (carborundum) steen van ongeveer 20-30 cm. lang, waarmee de zeis of de zicht gewet wordt in het veld. Zie de toelichting bij het lemma ''strekel'' en de algemene toelichting bij deze paragraaf. Daar het (oude) onderscheid tussen beide instrumenten (voornamelijk) in het materiaal lag, konden de opgaven met het element -steen hier worden ondergebracht. Niet altijd was de wetsteen van de industriële carborundum-steen vervaardigd. De zegsman van L 434 voegt toe dat de wetsteen gewoonlijk een stuk harde Naamse steen was; die van L 269 en Q 101 dat het een stuk leisteen was en soms gebruikte men een stuk dakpan (zie het betreffende woordtype). Aangaande het onderscheid tussen de kennelijk naast elkaar gebruikte wetsteen en cementen strekel, merkt de zegsman van L 313 nog op dat "de wetsteen korter (is) dan de cementen strekel en wordt gebruikt als de zeis te bot is om ze te wetten (sc. met de strekel) en nog te scherp om ze te haren". Zie verder de toelichting bij het lemma ''slijpbus''.' [N 18, 82; N 18, 80 add.; N 14, 131 add.; N 15 add.; JG 1a, 1b, 1d; A 4, 28f; A 23, 16II; L 20, 28f; Gwn 7, add.; monogr.]
I-3
|