| 34571 |
langwagen |
langwagel:
laŋkwǭgǝl (P176a Melveren)
|
Vierwielige wagen, waarvan het voorste en het achterste asstel met elkaar verbonden zijn door een lange zware balk, de zogenaamde "langboom". De bak rust op drie ronblokken (zie dat lemma). Het achterstel bestaat uit een as, een asblok (zie dat lemma) en een rongblok. De langboom zit met een pin vast in het rongblok. Asblok en rongblok zijn op elkaar bevestigd. De twee achterste wagenarmen zorgen er samen met de langboom voor dat het achterstel onbeweeglijk is. Het voorstel bestaat uit een asblok, een middenblok en een rongblok. De bak rust op de rongblokken; de langboom en de voorste wagenarmen steken door het middenblok. Dwars door de drie blokken steekt een draaipin, waardoor het rongblok kan draaien boven de andere blokken. De dissel (zie dat lemma) zit geklemd tussen de voorste wagenarmen. De langwagen komt voornamelijk in Haspengouw, meer bepaald Droog-Haspengouw, voor. [N 17, 43c; N G, 51 + 70a; JG 1b + 1d]
I-13
|
| 20751 |
langwerpig wittebrood |
lang brood:
Syst. Frings
laŋ bruu̯ət (P176a Melveren)
|
Langwerpig wittebrood (peel?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 33774 |
langwerpige streep van voorhoofd tot neus |
streep:
striǝp (P176a Melveren)
|
Lange, witte streep over de paardekop tot halverwege de neus, naar de vorm in verschillende soorten onderscheiden: ''halve'' en ''doorlopende bles'', ''smalle'' en ''brede bles'', en als ze de hele snuit wit kleur: witte muil, snuit. Zie ook het vorige lemma met ''bles'' in de betekenis van een naar voren hangend haarbosje. Zie afbeelding 4. [JG 1a, 1b; N 8, 27b]
I-9
|
| 24973 |
leeg, niets bevattend |
leeg:
leeg (P176a Melveren)
|
Leeg. Mijn glas is ledig [ZND 37 (1941)]
III-4-4
|
| 21553 |
lei |
lei:
’n lei (P176a Melveren)
|
Een lei waarop de kinderen schrijven. [ZND 37 (1941)]
III-3-1
|
| 34147 |
leiden |
leiden:
lɛi̯ǝ (P176a Melveren)
|
De koe laten paren. [N 3A, 30a; JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
| 30530 |
leien dak |
dak van schaliën:
dǭk ˲van sxāliǝn (P176a Melveren)
|
Met leien gedekt dak. Zie ook de lemmata 'Rijndak' en 'Maasdak'. [L 37, 26c; N 79, 5 add.]
II-9
|
| 25627 |
leng |
rot worden:
rǫt wø̜jdǝ (P176a Melveren)
|
Leng is een ziekte in het brood veroorzaakt door de "lengbacil". De leng openbaart zich allereerst door een onaangename zoete geur tezamen met een verkleuring en kleverig worden van de kruim van het brood (Schoep blz. 117). Werkt de leng door dan wordt de verkleuring groter, de kruim wordt kleveriger en de geur wordt zeer onaaangenaam. Breekt men het brood door, dan ziet men bruine kleverige draden tussen de afgebroken delen. Het brood is dan niet voor consumptie geschikt. Bij normale omstandigheden van vocht en temperatuur kan de leng-bacil zich niet ontwikkelen. In de zomermaanden is het ontstaan van leng het meest voor de hand liggend. Zo snel mogelijke afkoeling van het brood en het bewaren op een koele luchtige plaats bestrijdt doelmatig het euvel van de leng (Schoep blz. 147). Het lemma bestaat uit verschillende grammaticale categorieën. [N 29, 72; N 29, 68a; monogr.]
II-1
|
| 19553 |
lepel |
lepel:
Accent op de laatste lettergreep.
lepēl (P176a Melveren)
|
Lepel (juiste dialectuitspraak) [ZND 37 (1941)]
III-2-1
|
| 19125 |
leugen |
leugen:
das ’n leugè (P176a Melveren)
|
Dat is een leugen. [ZND 37 (1941)]
III-3-1
|