| 26703 |
veengrond, stuk niet ontgonnen hei of woeste grond |
ven:
vęn (L209p Merselo)
|
Een stuk grond waarop het mogelijk is een bepaald soort turf te steken. [I, 3; N 27, 4a; N 27,18a; S 39]
II-4
|
| 24262 |
veer |
veer:
vaer (L209p Merselo)
|
veer
III-4-1
|
| 21182 |
veerpont |
veer:
vêr (L209p Merselo)
|
veer (overvaart) [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 23659 |
veertigurengebed |
veertigurengebed:
fertig uregebed (L209p Merselo)
|
Het veertigurengebed: de drie dagen = veertig uur durende aanbidding van het uitgestelde Allerheiligste, gehouden b.v. tijdens de carnavalsdagen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 19431 |
vegen, keren |
aanvegen:
ánvaege (L209p Merselo),
keren:
Gódde gij d\'n dael már kaere Iederieën kaert vur zien aege deur: het hemd is nader dan de rok
kaere (L209p Merselo),
schoonkeren:
schónkaere (L209p Merselo),
schoonvegen:
schónvaege (L209p Merselo),
uitvegen:
uutvaege (L209p Merselo),
vegen:
vêge (L209p Merselo),
Vurdat gij wat gòt do‰n, mòtte uurst de stoep vaege
vaege (L209p Merselo)
|
aanvegen met handveger, bezem, stoffer || door vegen schoonmaken/ ontdoen van ongerechtigheden || schoonvegen met een bezem || schoonvegen met stoffer, bezem, doek || stof en vuil verwijderen met een bezem/veger || vegen [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 23494 |
veldkruis |
veldkruis:
veldkruus (L209p Merselo)
|
Een kruisbeeld in het veld, langs de openbare weg opgericht [veldkruis, devotiekruis?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 24264 |
veldleeuwerik, leeuwerik |
leeuwerik:
lewwerek (L209p Merselo),
lĕwwerik (L209p Merselo),
lèwerik (L209p Merselo, ...
L209p Merselo)
|
Hoe heet de veldleeuwerik? [DC 06 (1938)] || leeuwerik [Roukens 03 (1937)], [SGV (1914)]
III-4-1
|
| 33505 |
veldsla |
veldsalade:
veldslaaj (L209p Merselo)
|
bladsla
I-7
|
| 32842 |
veldstrengen |
[eghaam]:
[eghaam] (L209p Merselo),
klingels:
kleŋǝls (L209p Merselo),
ploegklingels:
pluxkleŋǝls (L209p Merselo)
|
De beide koorden of kettingen waaraan een paard via het zwenghout een akkerwerktuig voorttrekt; vergelijk afb. 98. Deze zijn gewoonlijk langer dan de strengen van een paard dat voor een kar of wagen gespannen is. Termen die toepasselijk zijn op de strengen en het zwenghout tezamen, zijn bijeengezet aan het einde van dit lemma. Voor varianten of delen daarvan in de ''...''-vorm zij verwezen naar de lemmata ''ploeg'' en ''zwenghout''. De in het vorige lemma onderscheiden typen eegdhaam, eeghaam, eghaam en hun varianten zijn hieronder meestal door ''eghaam'' resp. ''eghaam'' gesubstitueerd. [.IG 1b + 1c + 2c; N 11A, 103d; N 13, 57 + 58; div.; monogr.]
I-2
|
| 26403 |
velg |
velling:
vɛleŋ (L209p Merselo)
|
De oorspronkelijke betekenis van de term velg is "elk van de vier tot zes gebogen houten blokken, die samen de rand van het wiel vormen en waarin de spaken vastgemaakt worden". Een aparte term voor de volledige houten rand bestond oorspronkelijk niet. Er is verwarring rond de term gekomen bij de opkomst van de fiets- en de autowielen, waarvan de randen niet uit aparte deeltjes bestonden, maar die uit één stuk gemaakt waren. Deze randen werden ook "velgen" genoemd. De verwarring blijkt duidelijk uit het feit dat voor zowel het houten blok als voor de volledige rand dezelfde termen, velg en velling, werden opgegeven en in de opgaven verschijnt vaak het meervoud, vooral in de betekenis van "houten rand". Sommige opgaven zijn echter samenstellingen, waaruit de betekenis eenduidig blijkt. Deze woordtypes staan onder B. en C. geordend en betekenen resp. "houten blok" en "wielrand". [N 17, 65a-b + add; N G, 45a-b; JG 1a; JG 1b; JG 2b; A 4, 20a + c; L 20, 20c; monogr.]
I-13
|