| 33763 |
oud, versleten paard |
oude krak:
ǫu̯ kn˙ǫl (Q196p Mheer)
|
Zie ook het lemma ''benamingen voor het paard naar de leeftijd'' (2.4.1), sub F. [JG, 1b; A 45, 28a; L 5, 36; L 36, 82; N 8, 20, 62f en 62g; monogr.]
I-9
|
| 32849 |
oude grassoorten |
bevernel:
bevernel (Q196p Mheer),
schom:
šom (Q196p Mheer),
slemen:
šlēmǝ (Q196p Mheer)
|
De hieronder vermelde woorden werden opgegeven op de vraag naar verschillende oude grassoorten. Na de lexikale eenvoud van het vorige lemma ''gras'', leverde deze vraag een grote oogst aan plantennamen op. Het is echter lang niet altijd duidelijk welke botanische grassoort nu precies bedoeld wordt; eenzelfde plantenvolksnaam kan immers in de ene streek een andere botanische familie of afdeling aanduiden dan in de andere streek. Naast de oude grassoorten blijken óók en vooral wilde grassoorten te zijn opgegeven die juist niet voor de weidebouw van belang zijn, maar waarmee de landbouwer en veeteler te maken heeft om ze van zijn cultuurgrond weg te houden, onkruid derhalve. Zie ook de lemma''s ''zuring'' en ''distel'' en de benamingen voor het onkruid in de akker in de aflevering over de Akkerbouw (WLD.I.1.4). Zie voor de fonetische documentatie van het woord(deel) ''gras'' het lemma ''gras''. Het lemma bevat enkelvouden en meervouden.' [N 14, 82; monogr.]
I-3
|
| 20320 |
oude man |
oude man:
eine auwe man (Q196p Mheer, ...
Q196p Mheer),
owwe maan (Q196p Mheer)
|
oude [een ~ man] [SGV (1914)] || oude man [ouken, ouderling, oude paai, peke, pee, knar] [N 86 (1981)]
III-2-2, III-3-1
|
| 18649 |
oude versleten hoed |
loesj:
loesj (Q196p Mheer)
|
hoed, oude versleten of ontredderde ~ [loesj, sjaphoed] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 20319 |
oude vrouw |
oude vrouw:
ow vrow (Q196p Mheer)
|
oude vrouw [kogehel] [N 86 (1981)]
III-2-2
|
| 22317 |
oudejaarsavond |
oudejaarsavond:
owwejaorsaovend (Q196p Mheer)
|
Oudejaarsavond [silvesteraovent]. [N 06 (1960)]
III-3-2
|
| 22318 |
oudejaarsdag |
oudjaar:
aodjaor (Q196p Mheer)
|
31 december [oudjaar]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 20229 |
ouders |
ouders:
auwersch (Q196p Mheer),
ouwers (Q196p Mheer),
heel gewoon
ŏwwersj (Q196p Mheer),
znd 44, 27;
owersj (Q196p Mheer)
|
ouders [SGV (1914)] || ouders; Komt dit woord in het dialect wel voor? [DC 05 (1937)] || ouders; waar ligt het land van uw ouders? [ZND 44 (1946)]
III-2-2
|
| 18189 |
ouderwets |
ouderwets:
auwerwètsch (Q196p Mheer)
|
ouderwets [SGV (1914)]
III-1-3
|
| 25608 |
ovenpaal |
broodschuif:
bruǝtšø̄f (Q196p Mheer),
ovenschup:
ōǝvǝšø̄p (Q196p Mheer)
|
De ovenpaal is in de regel een ongeveer twee meter langer stok met een plat, rond, rechthoekig of tongvormig blad van hout of ijzer waarmee het in broodvorm opgemaakte deeg in de oven wordt geschoven. Meestal haalt men hiermee ook het gebakken brood uit de oven. Het blad loopt naar voren scherp toe om het inschieten van het brood te vergemakkelijken en vooral om bij het uittrekken de paal onder het brood te kunnen schuiven (Weyns blz. 34). Wat de woordtypen "rochelijzer", "haak", "schoffel" en mogelijk nog andere betreft moet men heel waarschijnlijk aan andersoortig gereedschap denken waarmee men toch het brood uit de oven kan halen. Zie afb. 22. [N 29, 45b; RND 57; L 40, 13a; A 44, 22; OB 2, 2d; OB 2, 2e; mat. S -daaronder valt wat A. Stevens in zijn artikel ''Zwaaide, een zuidoost-nederlandse dialektbenaming voor de broodschieter of ovenpaal'' noemt "mat. S, P, C en G"; monogr.]
II-1
|