| 33674 |
grond, aarde |
grond:
grōnt (L159a Middelaar)
|
De algemene benaming. [S 1, 7, 11, 42; Wi 52; R III, 5, 6, 7, 8; L A1, 150; Vld.; N 18, add.; monogr.]
I-8
|
| 31657 |
grondboor |
grondboor:
grõnt˱bōr (L159a Middelaar)
|
Boor die bij het slaan van pompen gebruikt wordt om in de grond te boren. Aan de zijde ervan zijn doorgaans spiraalvormige windingen aangebracht die tijdens het boren de aarde uit het boorgat schuiven. [N 33, 162]
II-11
|
| 33308 |
grondkrabber |
krebber:
krębǝr (L159a Middelaar)
|
Haak voor het losmaken van de grond en voor het wieden. Het gereedschap heeft 3 of 4 vaak sterk gebogen tanden, die langer zijn dan de tanden van de hark; door de tanden onderscheidt de krabber zich ook van de schoffel die een mesvormig werkend deel heeft, maar voor hetzelfde doel wordt gebruikt. Hier is het materiaal uit de vragen N 18, 55-63 opgenomen waarbij niet het doel om mest te trekken is aangegeven. Bij het hier opgenomen type mesthaak is dit àndere doel, het losmaken van de grond, uitdrukkelijk aangegeven. Het materiaal geeft geen aanleiding voor een apart lemma Aardappelkrabber. Naast het voornaamste doel waarvoor dergelijke haken worden gebruikt, het loswoelen van de grond, zijn nog drie andere doeleinden en typen haken in het materiaal onderscheiden die aan het einde van lemma zijn opgenomen: 1. haak voor het schoonmaken van sloten e.d.; 2. brandhaak of weerhaak om iets op te vissen: gereedschap met zeer lange steel; het werkend deel is een (oude) riek met omgekrulde scherpe punten; het was vroeger op de boerderij voorhanden om in geval van brand het brandend dakstro weg te kunnen trekken; 3. drie-of viertand, naar de vorm benoemd, zonder enige aanwijzing voor het gebruiksdoel. [N 18, 55 - 63, behalve hetgeen is ondergebracht in het lemma mesthaak in WLD.I.1, p. 12; monogr.; add. uit JG 1a, 1b]
I-5
|
| 30054 |
grondwerker |
grondarbeider:
grōnt˱ɛrǝbęjǝr (L159a Middelaar),
grondwerker:
grōntwęrǝkǝr (L159a Middelaar)
|
De arbeider die het graafwerk voor kelderruimte of funderingssleuven verricht. In L 270 werd dit werk gewoonlijk door de handlangers gedaan. Zie voor de fonetische documentatie van de tussen '(...)-' geplaatste vormen het lemma 'Handlanger'. [N 30, 3a; N 30, 26a; monogr.]
II-9
|
| 32670 |
groot voorploegwiel |
groot rad:
grō(ǝ)t rat (L159a Middelaar)
|
Het grote, doorgaans rechter voorploegwiel dat "in de voor" loopt. Van onderstaande termen zijn voorrad, voorwiel, voorrullen ook toepasselijk op het in de voor lopende wiel van een karploeg met twee even grote wielen. Voor het voor-gedeelte van varianten zie men het lemma ploegvoor. [N 11, 31.II.c; N 11A, 97c]
I-1
|
| 20346 |
grootmoeder |
grootje:
cf. WNT s.v. "grootje (III)
grotje (L159a Middelaar),
grootmoeder:
grotmoeder (L159a Middelaar),
grôotmōēder (L192p Middelaar, ...
L192p Middelaar,
L192p Middelaar),
grootmoet:
cf. WNT s.v. "moet (I)". Zie "moei
grotmoet (L159a Middelaar, ...
L159a Middelaar,
L159a Middelaar),
cf. WNT s.v. "moet (I)". Zie moei
grotmoet (L159a Middelaar),
omaatje:
ômake (L192p Middelaar)
|
grootmoeder [DC 05 (1937)] || grootmoeder; ik ga bij - en grootmoeder logeren; < 6 jaar [DC 12a (1943)] || grootmoeder; ik ga bij - en grootmoeder logeren; ± 10 jaar [DC 12a (1943)] || grootmoeder; ik ga bij grootvader en grootmoeder logeren; volw. [DC 12a (1943)]
III-2-2
|
| 20345 |
grootouders |
grootouders:
dit woord wordt weinig gebruikt
grotalders (L159a Middelaar)
|
grootouders [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 20288 |
grootvader |
grootvad:
grotvat (L159a Middelaar, ...
L159a Middelaar),
cf. VD s.v. "va
grotvat (L159a Middelaar),
o als in bok; cf. VD s.v. "va", dim. "vaatje
grotfat (L159a Middelaar),
grootvader:
grotvoder (L159a Middelaar)
|
grootvader [DC 05 (1937)] || grootvader; ik ga bij grootvader en - logeren; < 6 jaar [DC 12a (1943)] || grootvader; ik ga bij grootvader en - logeren; ± 10 jaar [DC 12a (1943)] || grootvader; ik ga bij grootvader en grootmoeder logeren; volw. [DC 12a (1943)]
III-2-2
|
| 22504 |
grote knikker |
bikkel:
pikkel (L159a Middelaar)
|
Een grote knikker. [N R (1968)]
III-3-2
|
| 24165 |
grote lijster |
kramvogel:
kraamvogel (L159a Middelaar),
kransvogel:
kraansvoogel (L159a Middelaar)
|
grote lijster || grote lijster (27 forse vogel; vlekken vallen meer op dan bij zanglijster [019]; krachtige vlucht; ook op trek; broedt tegenwoordig ook bij woningen; luide zang en nest lijken op merel [018]; roep is hard geratel [N 09 (1961)]
III-4-1
|