| 17884 |
rukken |
roffen:
roffə (Q090p Mopertingen)
|
niet rukken (niet met rukken trekken) [ZND 42 (1943)]
III-1-2
|
| 24349 |
runderhorzellarve |
madenknoeb:
mōͅiknubə (Q090p Mopertingen)
|
worm vdit laatste insect [Goossens 1b (1960)]
III-4-2
|
| 34022 |
rundvee |
beesten:
bēstǝ (Q090p Mopertingen)
|
Als vee gehouden runderen. Rundvee in het algemeen. Zie afbeelding 1. [N 3A, 1; JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
| 18118 |
ruw worden |
openpikken:
oppikken (Q090p Mopertingen)
|
hoe zegt gij als in de winter de huid van uw handen of uw aangezicht ruw worden, vooral bij noordenwind ? [ZND 36 (1941)]
III-1-2
|
| 21364 |
ruw, hard |
ruw:
dat es nə rōwə kēͅrəl (Q090p Mopertingen)
|
dat is een ruwe kerel [ZND 42 (1943)]
III-3-1
|
| 21571 |
salueren |
salueren (<fr.):
de soldaoten mutten salueeren (Q090p Mopertingen)
|
De soldaten moeten groeten (met de hand aan de muts) [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 21332 |
samenspannen |
meteenhouden:
dei twee hagen met êên (Q090p Mopertingen)
|
Die twee heulen samen (spannen samen tegen de anderen) [ZND 26 (1937)]
III-3-1
|
| 21025 |
savooiekool |
savooi:
səvōiə (Q090p Mopertingen)
|
[Goossens 1b (1960)]
I-7
|
| 31809 |
schaafafval |
schaafsel:
šǭfsǝl (Q090p Mopertingen)
|
Het afval dat bij het schaven ontstaat. Zie ook Limburgs Idioticon, pag. 222 s.v. sch√™fsel, ø̄schavelingen, krollenø̄. [N 53, 124; N 55, 189; L 42, 17; monogr.]
II-12
|
| 34539 |
schaal van een ei |
schaal:
šǭl (Q090p Mopertingen)
|
Het kalkachtige omhulsel van een ei. Onder het woordtype schaal verbergen zich twee verschillende woorden, die in het Nederlands zijn samengevallen, doordat de Westgermaanse ā van het eerste woord, dat "komvormig voorwerp" betekende, en de Westgermaanse a in open lettergreep van het tweede woord, dat "omhulsel" betekende, beide een lange ā opleveren. De meeste Limburgse dialecten onderscheiden echter nog steeds deze twee historische klinkers. In de westelijke helft van Belgisch Limburg (gebied I) heeft ''schaal'' "eierschaal" een vocalisme dat Westgermaanse ā voortzet, in de oostelijke helft, in heel Nederlands Limburg evenals in het noordoosten van de provincie Luik (gebied II) een dat Westgermaanse a in open lettergreep voortzet. In dat oostelijke gebied is daarnaast ook schaal met oude ā vaak bekend, maar het betekent er "groot, plat bord", "collecteschaal" of "weegschaal". In enkele noordwestelijke Belgisch Limburgse dialecten heeft algehele (gebied III) of gedeeltelijke (gebied IV) samenval van ā en a in open lettergreep plaatsgevonden, zodat er niet kan worden uitgemaakt op welke van de twee oorspronkelijk verschillende woorden het woordtype schaal er teruggaat. Zie hiervoor in de bibliografie Goossens 1967. Enkele Nederlands Limburgse gegevens bevatten een historische ā. Blijkbaar gaat het hier om verwarring met het woord ''schaal'' voor "schotel".' [N 19, 55a; JG 1b, 1c, 2c; A 39, 9a; A 39, 9b; monogr.]
I-12
|