| 21474 |
rijkswachter |
gendarme (fr.):
eene gendarm (P181p Muizen)
|
Gendarm, rijkswachter. [ZND 35 (1941)]
III-3-1
|
| 20816 |
rijp |
rijp:
réép (P181p Muizen)
|
rijp [RND]
III-2-3
|
| 17599 |
rimpels |
rimpels:
rimpels (P181p Muizen)
|
rimpels (in het gezicht) [ZND 41 (1943)]
III-1-1
|
| 20655 |
rode kool |
rode kool:
roeë kuul (P181p Muizen, ...
P181p Muizen)
|
rode kool [ZND 34 (1940)] || Rode kool (als plant of gewas) [ZND 34 (1940)]
I-7, III-2-3
|
| 20819 |
roeren |
roeren:
ruren (P181p Muizen)
|
In de soep roeren. [ZND 41 (1943)]
III-2-3
|
| 18048 |
roof(je) (korst op een wonde) |
krap:
krap (P181p Muizen)
|
hoe heet de korst die op een wonde komt ? [ZND 41 (1943)]
III-1-2
|
| 33201 |
rooien, algemeen |
uitdoen:
ātun (P181p Muizen)
|
In september wordt het loof geel en verdroogt het. Dan is het tijd om te rooien, het liefst op een zo droog mogelijk moment, zodat er geen modderige grond aan de aardappels blijft kleven. In dit lemma staan de algemene benamingen voor het uit de grond halen van aardappelen bijeen. Als er gevraagd werd naar het rooien met een speciaal stuk gereedschap, maar de zegslieden met de algemene term hebben geantwoord, is de opgave van het speciale lemma naar hier overgeplaatst. Op grond van de opgaven over dit speciale gereedschap om te rooien kon voor Belgisch Limburg een volkskundige kaart worden getekend over het gebruik van dergelijk gereedschap: kaart 21. In S 30 is naar het woord "rooien" gevraagd. Wanneer het woordtype rooien is opgegeven zonder nadere aanduiding mag niet uitgesloten worden dat daarmee "bomen rooien" kan zijn bedoeld. De varianten van uitdoen zijn geordend op het eerste lid ɛuit-ɛ. Bij het woordtype plukken merkten sommige zegslieden op dat men het loof van de planten trok om goede, kleine, pootaardappelen te verkrijgen. Bij het woordtype polderen wordt opgemerkt dat dit gebeurde bij grote boeren: onder ɛpolderenɛ verstaat men daar het gezamenlijke rooien door groepjes seizoensarbeiders. [N 12, 16 en 18; JG 1a, 1b; A 23, 17d2 en 17d3; L 34, 8; Lu 1, 17d2 en 17d3; S 30; monogr.; add. uit N 11A, 13c]
I-5
|
| 20084 |
roos (rosa) |
roos:
ru:əzə (P181p Muizen)
|
rozen [RND]
III-2-1
|
| 22380 |
ruilen (als spel) |
mangelen:
wille we es mangelen (P181p Muizen)
|
Willen we eens ruilen? [ZND 42 (1943)]
III-3-2
|
| 33750 |
ruin |
ruin:
rø̜̄n (P181p Muizen)
|
Gecastreerde hengst. Als de veulens één à twee jaar zijn en de ballen voldoende gezakt en zichtbaar in de balzak zijn, worden zij gecastreerd. Een hengst van drie tot vijf jaar die om de een of andere reden op deze leeftijd nog gecastreerd wordt, wordt meestal gesneden hengst en niet ruin genoemd. [JG 1a, 1b; A 4, 2c; L 20, 2c; L 39, 43; N 8, 20 en 38; S 27; monogr.]
I-9
|