| 32083 |
houtlijm |
houtlijm:
hǫwtlīm (L368p Neeroeteren),
lijm:
līm (L368p Neeroeteren)
|
In het algemeen de lijm waarmee houten delen met elkaar verbonden worden. Aanvankelijk moesten de ingrediënten van de houtlijm door de timmerman zelf worden vermengd en verwarmd. Later kwamen er soorten die met water aangemaakt konden worden. Als bestanddelen werden onder meer visafval en beenderen gebruikt. Houtlijm die verwarmd moest worden, werd in de vorm van platen en korrels verkocht. Zie ook afb. 150. [L 30, 26a; N 54, 1b-i; monogr.]
II-12
|
| 34595 |
houtrong |
houtbok:
hǫu̯i̯.t˱bok (L368p Neeroeteren)
|
Werd vooraan op de hoogkar geplaatst wanneer men hout wilde vervoeren. De houtrong bestaat uit een rongblok, twee rongstokken en een raam. De twee rongstokken bevinden zich aan weerszijden van het rongblok; het rechthoekig of trapeziumvormig raam staat in het midden op het rongblok. Dit raam beschermt het paard tegen de druk van de lading, terwijl de rongen de lading op haar plaats houden. Hoewel bij heel wat opgaven een betekenisaanduiding gegeven wordt, is het vaak onduidelijk of twijfelachtig wat er precies bedoeld wordt, omdat sommige woordtypen zowel als benaming voor "houtrong in zijn geheel" als voor "rongblok" en "raam" voorkomen. Toch is hier gekozen voor een vierdeling van het lemma: de opgaven waarbij geen betekenisindicatie gegeven werd, zijn vooraan geplaatst; de opgaven waarbij die indicatie er wel was, zijn naargelang de betekenis ondergebracht onder A. de houtrong in zijn geheel, B. het rongblok of C. het raam. [N 17, 7a-b + 40 + add; JG 1b; JG 1c; JG 1d; JG 2c]
I-13
|
| 19629 |
houtskool |
amert:
oamert (L368p Neeroeteren)
|
smeulende houtskool in een houtvuur
III-2-1
|
| 28906 |
houtskoolstrijkijzer |
amertenijzer:
ǭmǝrtǝnīzǝr (L368p Neeroeteren)
|
Hol persijzer dat door houtskool verhit wordt. Het gebruik ervan valt te ontraden (Gerritse, pag. 32), omdat het inademen van de houtskolendamp ongezond is, het ijzer onregelmatig verhit wordt en het gevaar bestaat dat de klep openvalt, waardoor brandende houtskool op het werk kan vallen. De informant van Q 198 merkt op een houtskoolijzer te gebruiken dat al ruim een eeuw oud is. [N 59, 21a; N 59, 20; monogr.]
II-7
|
| 19476 |
houtspaander |
flimp:
flimp (L368p Neeroeteren),
vlimp (L368p Neeroeteren),
snip:
snip (L368p Neeroeteren)
|
een dun stokje waarmee men de pijp of sigaar mee kan aansteken || houtspaandertje dat men even in het vuur hield om er o.a. een pijp mee aan te steken
III-2-1
|
| 31803 |
houtsplinter |
spelter:
spɛ ̝ltǝr (L368p Neeroeteren),
splinter:
splentjǝr (L368p Neeroeteren)
|
Afgesprongen of afgeslagen klein stukje hout. [N 55, 188a-b; RND 6; L monogr.; monogr.]
II-12
|
| 24329 |
houtworm |
houtworm:
houtwerm (L368p Neeroeteren),
houtworm (L368p Neeroeteren),
houtwèrm (L368p Neeroeteren),
made:
maaij (L368p Neeroeteren),
memel:
memel (L368p Neeroeteren)
|
houtworm [Lk 01 (1953)] || houtworm, memel [ZND 38 (1942)]
III-4-2
|
| 25976 |
houtzaagmolen |
zagerij:
zę̄gǝri (L368p Neeroeteren)
|
Molen waarin hout in verschillende vormen gezaagd wordt. [Jan 21]
II-3
|
| 19187 |
hovaardig |
hovaardig:
Ki-jk mich det huvèrig dingk ins luipe; det meintsj waal dat hiêl Bree aan zi-jn kònt hingt
huvèrig (L368p Neeroeteren)
|
hovaardig
III-1-4
|
| 18962 |
huichelaar |
schijnheilige:
deͅ’s ’ne šiĕnheͅligə (L368p Neeroeteren),
dit is eine schienheilige (L368p Neeroeteren)
|
huichelaar (schijnheilige, enz.) [ZND 24 (1937)]
III-1-4
|