| 25358 |
op de borrel gaan |
het varken prijzen:
ǝt vɛrkǝ prīzǝ (L312p Neerpelt),
ǝt vɛ̄rǝkn prezn (L312p Neerpelt)
|
Voordat een varken geslacht wordt, komen de buren het prijzen in de hoop op een borrel te worden getrakteerd. Ook komt het voor dat dit gebeurt, als het varken gedood is. Soms blijven de inspanningen die men zich voor de borrel moet getroosten beperkt tot wat prijzende woorden, soms helpt men even mee het varken op de grond te trekken of het dier vast te houden, zodat de slachter het de keel kan doorsnijden. [N 28, 4]
II-1
|
| 25564 |
op de juiste temperatuur |
warm genoeg zijn:
wɛrm gǝnūx zīn (L312p Neerpelt)
|
Gezegd van gerezen deeg. Het vocht in het deeg is de warmtebron. Door het vocht te verwarmen brengt men het deeg op de juiste temperatuur. De goede temperatuur is van groot belang voor de kwaliteit van het produkt. Te warme degen zullen droog brood geven, dat spoedig kruimelig wordt, terwijl te koude degen een brood opleveren dat klein van stuk en wreed van scheuring is (Schoep blz. 95). Volgens de informanten van K 359, L 270, en Q 121e was eertijds het bepalen van de juiste temperatuur een kwestie van aanvoelen of voelen met de handen. De goede temperatuur zou volgens de informant van L 269a zijn ¬± 28¬∞C. In dit lemma komen verschillende grammaticale categorieën voor. [N 29, 28b; monogr.]
II-1
|
| 17935 |
op de loop gaan |
lopen gaan:
gun lōēpen (L312p Neerpelt),
op de loop gaan:
op den lōōp gaon (L312p Neerpelt)
|
op de loop gaan [ZND 30 (1939)]
III-1-2
|
| 21692 |
op de markt verkopen |
naar de markt gaan om te verkopen:
ps. omgespeld volgens Frings. Het -tekentje heb ik letterlijk overgenomen.
nə də ⁄mēͅrt gon om tə vərku(ə)pən (L312p Neerpelt)
|
verkopen, goederen op de markt gaan ~ [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 17965 |
op de schouder nemen, dragen |
op de rug pakken:
op de rug pakke (L312p Neerpelt)
|
rug: op de rug zitten [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 17966 |
op de schouder zitten |
op de rug zitten:
Evt.: op de schouders zitten.
op de rug zitte (L312p Neerpelt),
op de schouders zitten:
Evt.: op de schouders zitten.
op de schouders zitte (L312p Neerpelt)
|
rug: bovendeel van de rug [mars, hot] [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 17949 |
op de tenen lopen |
op zijn tenen lopen:
oͅp sən tiənə luəpə (L312p Neerpelt)
|
lopen: op zijn tenen lopen [op zn vurvoete] [N 10 (1961)]
III-1-2
|
| 17934 |
op een sukkeldrafje lopen |
op een drafje lopen:
oͅp ən dreͅfkə luəpə (L312p Neerpelt),
ǫp ǝn drɛfkǝn lūǝ.pǝ (L312p Neerpelt)
|
[N 8, 81a, 81d en 83]lopen: op een sukkeldrafje lopen [schokke, op n schökske loope] [N 10 (1961)]
I-9, III-1-2
|
| 32922 |
op heukelingen zetten, zwelen |
heukelen:
hø̄.kǝlǝn (L312p Neerpelt)
|
Het bijeenwerken van de langwerpige heuveltjes tot de kleinste soort hopen: heukelingen of heukels. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds: hooi. Wanneer het resultaat van de handeling, i.c. de heukeling, in het woordtype voorkomt, wordt steeds door middel van (...) verwezen naar de woordtypen van het lemma ''heukeling''. Om de vergelijking te vergemakkelijken is in dit lemma dezelfde volgorde van woordtypen of afleidingen daarvan aangehouden als in het lemma ''heukeling''. In dit en in de volgende lemma''s komen het woordtype opper en de afleidingen daarvan, zoals opperen, voor. Het type kent een achttal mogelijke typevarianten die onderling geen voorkeursvolgorde hebben: opper, upper, oppel, uppel, hopper, hupper, hoppel, huppel. In dit en in de volgende lemma''s zijn de vormen met en zonder begin-h als aparte woordtypen behandeld; de andere vormen staan steeds in dezelfde volgorde. De kaarten 39, 41 en 43, respectievelijk "op heukelingen zetten", "op hopen zetten" en "op oppers zetten" hebben alle drie dezelfde opbouw, die weer in verband staat met de opbouw van de kaarten 40, 42 en 44: "heukeling", "hoop" en "opper". Voor deze zes kaarten zijn ook dezelfde symbolen voor gelijke opgaven gebruikt. [N 14, 103; JG 1a, 1a, 1c; monogr.]
I-3
|
| 33851 |
op hol slaan |
op (de) loop gaan:
ǫp ǝ lȳǝp gǭǝn (L312p Neerpelt),
op hol slaan:
ǫp hǭ.l slǭǝn (L312p Neerpelt)
|
Aan het hollen gaan, niet meer aan het commando gehoorzamen. [JG 1a, 1b; N 8, 81f]
I-9
|