| 23694 |
de portiuncula-aflaat verdienen |
in- en uitgaan:
ien en oewet gaon (L312p Neerpelt),
portiunculen:
persjoonkelen (L312p Neerpelt)
|
De kerk in- en uitgaan bij het bidden van de toties-qoties-aflaat. Dat kon men doen: a)op het Portiuncula-feest, b)op het feest van O.L. Vrouw van de Rozenkrans (7 oktober) en c)in de namiddag en avond van Allerheiligen en op de dag van Allerzielen. [pars [N 96B (1989)] || De portiuncula-aflaat, die verdiend kon worden op het Portiunculafeest op 2 augustus [portsiónkela-ablas?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 25400 |
de poten spannen |
inhaken:
enhǫǝkǝ (L312p Neerpelt)
|
Bij het afhuiden van de billen en de borst brengt men de linkerpoten, evenals de rechterpoten, naar elkaar toe, waardoor de huid strak gaat staan, wat het afhuiden vergemakkelijkt. Sommige slachters binden de beide poten aan elkaar vast of houden ze met haken bijeen, zodat ze beide handen vrij hebben; andere trekken de ene poot in de richting van de andere en houden hem dan tijdens het afhuiden vast. [N 28, 53]
II-1
|
| 23290 |
de roepen krijgen |
afgeroepen worden:
aafgeroepe wèren (L312p Neerpelt)
|
De roepen krijgen, afgeroepen worden in de kerk, "onder de geboden staan", "onder de roepen zijn", "in de roepen gaan". [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23723 |
de rozenkrans bidden bij een overledene |
voorbidden:
veurbidden (L312p Neerpelt)
|
De Rozenkrans (= 3 Rozenhoedjes) bidden bij een overledene. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 25381 |
de slokdarm afsluiten |
knoop in de kuldarm leggen:
knoop in de kuldarm leggen (L312p Neerpelt),
toebinden:
tubinǝn (L312p Neerpelt)
|
Om te verhinderen dat de inhoud van maag en slokdarm het vlees verontreinigt, legt men meestal een knoop in de slokdarm. Omdat een knoop gemakkelijk uit de glibberige slokdarm glijdt, laat men er vaak het uiteinde van de dikke en vrij stugge luchtpijp aan vastzitten. Als men nu de knoop in de slokdarm legt, wordt terugglijden voorkomen door het stuk luchtpijp: dit kan immers niet door de lussen van de knoop glijden, omdat het daarvoor te groot en te weinig buigzaam is. Men sluit de slokdarm ook wel af door er een doek of iets dergelijks in te duwen of een touwtje rond het einde ervan te binden. Voor de slacht krijgt het dier ongeveer anderhalve dag geen voer om te voorkomen dat de maag en darmen te vol met vuil zijn. [N 28, 77]
II-1
|
| 34273 |
de stal uitmesten |
afdoen:
ā.vdū.n (L312p Neerpelt)
|
De stal of mestgoot van mest ontdoen. Objecten "stal", "mestgoot" en "mest" zijn niet gedocumenteerd. [N 11, 14; N 5A II, 50a; A 9, 26; JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; monogr.]
I-11
|
| 24036 |
de toog aankrijgen |
gekleed worden:
geklid wèren (L312p Neerpelt)
|
De toog/het habijt aankrijgen, gekleed worden. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 25640 |
de tweede keer bakken |
drogen:
drȳxǝ (L312p Neerpelt)
|
Uit de woordtypen blijkt dat dit voor de tweede keer bakken bestaat uit twee handelingen t.w. laten kleuren en laten drogen van de beschuit. [N 29, 63]
II-1
|
| 19681 |
de was bleken |
bleken:
bleiken (L312p Neerpelt)
|
de was op de bleek leggen [ZND 21 (1936)]
III-2-1
|
| 19716 |
de was doen |
(het) lijnwaad wassen:
ət livət wāsən (L312p Neerpelt)
|
het linnen wassen [ZND B1 (1940sq)]
III-2-1
|