| 27591 |
ontslag krijgen |
ontslag krijgen:
øntšlāx krīgǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
ontslagen werden:
øntšlāgǝ wē̜rǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
De dienst opgezegd krijgen. In "zijn boek krijgen" wordt met boek het werkboekje bedoeld dat men terugkrijgt als men ergens niet meer werkt (Vanwonterghem pag. 69). Püs in de "de püs krijgen" is een strozak in het bed of een armoedig bed (RhWB VI pag. 1227 s.v. "Püs"). Het woord wordt in deze uitdrukking overdrachtelijk gebruikt. [N 95, 999; N 95, 998; monogr.]
II-5
|
| 27271 |
ontslag nemen |
(zijn) ontslag nemen:
zin øntšlāx nømǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Als arbeider zelf ontslag nemen uit de dienst. Men moest een aantal dagen van te voren opzeggen, wilde men zonder loonverlies de werkovereenkomst verbreken. In de Belgische mijnen moest men minstens 14 dagen vooraf het mijnbestuur in kennis stellen van zijn ontslag (Defoin pag. 219). Ook woordtypen als "kundigen" of "(zijn) dagen doen" wijzen op een opzegtermijn. [N 95, 1000; monogr.; Vwo 100; Vwo 147; Vwo 148; Vwo 267; Vwo 268; Vwo 574]
II-5
|
| 27856 |
ontsteker |
slaghoedje:
šlāxhø̄tjǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits])
|
Apparaat waarmee de ontploffing van springstof op gang kan worden gebracht. Het slagpijpje is een koperen buisje van 6.5 mm diameter en 4 cm lang, dat een kleine hoeveelheid ontstekingspoeder bevat. Hierin liggen twee electrische draden tegenover elkaar. Zij zijn verbonden door een kleine brug uit zeer dunne platinadraad die begint te gloeien zodra de stroom er doorloopt (Defoin pag. 141). [N 95, 411; monogr.; Vwo 212; Vwo 564]
II-5
|
| 27855 |
ontstekingspatroon |
slagpatroon:
šlāxpatrōn (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale, Wilhelmina])
|
Patroon die voorzien is van een ontsteker. [N 95, 411; monogr.; Vwo 5; Vwo 220; Vwo 464; Vwo 708]
II-5
|
| 23743 |
onze-lieve-vrouweplaat |
moedergods:
moodergoads (L433p Nieuwstadt)
|
Een plaat, afbeelding van O.L.V. van Altijddurende Bijstand. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23647 |
onzevader |
onzevader:
ooze vader (L433p Nieuwstadt),
paternoster:
pater noster (L433p Nieuwstadt),
vaderonzer:
vader onzer (L433p Nieuwstadt)
|
Het door de priester gezongen Pater Noster, het Onze Vader. [N 96B (1989)] || Het gebed "Onze Vader", "Pater noster"[Vadder-óns, Vadder-ónzer, noster]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 29004 |
onzichtbaar naaien |
onzichtbaar naaien:
ø̄nzexbār nēǝ (L433p Nieuwstadt)
|
Naaien zonder zichtbare naden. [N 59, 70; N 62, 15c; N 59, 59]
II-7
|
| 28387 |
onzuivere kool |
brandende steen:
brɛnjǝndǝ štęjn (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale]),
onzuivere kool:
onzȳvǝrǝ kǭl (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Kool met steen gemengd. Het woordtype "brandstenen" werd volgens Lochtman (pag. 184) gebruikt voor een bepaald soort onzuivere steenkolen met een matte schijn. Zij branden wel, maar slecht. [N 95, 525; monogr.]
II-5
|
| 20557 |
ooft |
ooften:
èùf (L433p Nieuwstadt),
èùft (L433p Nieuwstadt)
|
ooft; Hoe noemt U: Appelen of peren, in schijven gedroogd (in de oven) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 17592 |
oog |
oog:
òug (L433p Nieuwstadt)
|
oog [DC 01 (1931)]
III-1-1
|