| 27475 |
schachtton |
schachtton:
(mv)
šaxtonǝn (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Zwartberg, Waterschei])
|
Ton die gebruikt wordt om bij het delven van de schachten personeel en materiaal naar beneden te laten en losgemaakte stenen naar boven te hijsen. [N 95, 77; monogr.; Vwo 39; Vwo 379]
II-5
|
| 27162 |
schachtwiel |
kabelschijf:
kābǝlšīf (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Eisden]),
schachtrad:
šaxtrāt (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Emma])
|
De twee of vier grote kabelschijven die in de schachtbok zijn gemonteerd. Via deze schijven loopt de kabel die de verbinding vormt tussen de kooien en de ophaalmachine. Twee kabelschijven draaien steeds paarsgewijs maar in de omgekeerde richting, omdat de ene kooi daalt terwijl de andere stijgt. Het woordtype "molette" is volgens de invuller uit K 361 verouderd. [N 95, 75; N 95, 80; monogr.; Vwo 523]
II-5
|
| 25043 |
schaduw, lommer |
scheem:
de sjeim (L433p Nieuwstadt, ...
L433p Nieuwstadt),
sjeem (L433p Nieuwstadt),
uit de zon:
(= uit de zon). Opm. v.d. invuller: het woord sjeim (zie 016a) wordt alleen gebruikt voor schaduw.
oet de zon (L433p Nieuwstadt)
|
(de) schaduw [DC 23 (1953)] || (in) de schaduw (zitten) [DC 49 (1974)] || schaduw [DC 42B (1967)] || schaduw (donkere vlek achter een persoon) [DC 49 (1974)]
III-4-4
|
| 27639 |
schaft |
butteren:
bø̜tǝrǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
schafttijd:
šaftīt (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits]),
schaftuur:
šafūr (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
De invuller uit Q 121c merkt voor de Domaniale mijn op dat de schaft duurde van half elf tot kwart voor elf. [N 95, 55; N 95, 53a; N 95, 53b; N 95, 50; monogr.; Vwo 494; Vwo 498; Vwo 679]
II-5
|
| 27640 |
schaftboterhammen |
schaftboterhammen:
šaftbōtǝrhamǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits])
|
Boterhammen die mee ondergronds werden genomen. "Dobbelen" waren dubbele boterhammen die men at tijdens de pauze. [N 95, 51; monogr.]
II-5
|
| 21092 |
schaften |
botteren:
botǝrǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Domaniale]),
butteren:
bø̜tǝrǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits]),
schaften:
sjafte (L433p Nieuwstadt),
šaftǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits])
|
het werk onderbreken om te rusten [schaften, schaffen, poren] [N 85 (1981)] || Schaften, eten. Volgens de respondenten in Q 15, Q 113a en Q 117a gebeurde het "schaften" bovengronds en het "botteren" ondergronds. [N 95, 50; N 95, 53a; N 95, 53b; monogr.; Vwo 495; Vwo 499; Vwo 680; Vwo 690]
II-5, III-3-1
|
| 27683 |
schaftlokaal |
schaftkeet:
šaftkēt (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Eisden])
|
Lokaal waar men de boterhammen verorbert. [N 95, 6]
II-5
|
| 33402 |
schapestal, schaapskooi |
schaapsstal:
šǭps[stal] (L433p Nieuwstadt)
|
De stal, doorgaans een apart gebouw, waarin de schapen overnachten. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (stal) het lemma "stal" (2.1.2). Zie ook de plattegronden van de stallen in paragraaf 1.2. [L 38, 29; A 10, 9f; N 5, 105f; monogr.]
I-6
|
| 25016 |
scheef, niet recht |
scheef:
sjeif (L433p Nieuwstadt)
|
van de rechte richting afwijkend, niet recht of niet rechthoekig [scheef, noers, noes, slim, scheel, schieps, schuins, schiks, schoeks] [N 91 (1982)]
III-4-4
|
| 17729 |
scheel zien |
loensen:
lōēsje (L433p Nieuwstadt)
|
Scheel zien: gebrek van de ogen waarbij de oogassen niet op eenzelfde punt gericht kunnen worden (scheel zien, blieken, een bloem op het oog hebben). [N 84 (1981)]
III-1-1
|