| 27693 |
compressorhuis |
compressorgebouw:
komprɛsǝrgǝbuw (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
compressorhuis:
komprɛsǝrhūs (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits])
|
Plaats waar de compressoren staan die worden gebruikt voor het samenpersen van lucht. Volgens de informant uit Q 21 lagen in dit gebouw compressoren die met gas werden aangedreven, vandaar de naam "gascentrale". [N 95, 22]
II-5
|
| 23623 |
consecratie |
consecratie (<lat.):
consecrasie (L433p Nieuwstadt)
|
De consecratie [wandloeng?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 28070 |
controle door de opzichter |
opzichterscontrole:
opzextǝrskontrǫl (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Laura, Julia])
|
[N 95, 130]
II-5
|
| 27629 |
controlepenning |
penning:
pɛneŋ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Maurits])
|
De metalen penning met het nummer van de ondergrondse arbeider. Aan de hand van de penning kon gecontroleerd worden welke mijnwerkers aanwezig waren. De meeste mijnen hadden een systeem waarbij voor iedere dienst een aparte penning werd gebruikt. Zo vermelden de invullers uit L 374, L 433 en Q 15 voor de Nederlandse staatsmijn Maurits dat men voor de nachtdienst een vierkante, voor de dagdienst een ronde en voor de middagdienst een driehoekige penning kende. Op de partikuliere mijnen in Nederland en in de Belgische mijnen werd een identiek systeem toegepast, waarbij alleen de vorm van de penning verschilde. De respondent uit Q 111 merkt op dat in de mijnen Oranje-Nassau I, II en IV bij ziekte de penning op het penningenbord werd bedekt met een ronde, groene penning. Bij drie achtereenvolgende dagen willekeurig verzuim ("bommelschicht") werd de penning afgedekt met een ronde, rode penning. Met een wit plaatje werd het nummer op het nummerbord bedekt als de penning na de dienst niet was ingeleverd. Uit de opmerkingen van de zegslieden uit L 417en L 422 voor respektievelijk de mijnen in Zwartberg, Waterschei en Eisden blijkt dat men daar de verschillende beroepsgroepen aan hun nummer kon herkennen. De opgave "kaartje" voor de mijn in Winterslag is een volksetymologische verbastering van het Wilhelminaalse catchèt. [N 95, 46; N 95, 45; Vwo 221; Vwo 252; Vwo 505; Vwo 547; monogr.]
II-5
|
| 27656 |
controlerend geneesheer |
(de) controlerende:
dǝ kontrolęjrǝndǝ (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
De controlerende geneesheer die de mijnwerker al of niet genezen en gezond verklaarde. Volgens de informant van Q 113 gebeurde dit "gezond verklaren" nogal vlot. [N 95, 953]
II-5
|
| 23392 |
corpus |
corpus (lat.):
corpus (L433p Nieuwstadt)
|
Het corpus, de Christusfiguur van een kruisbeeld. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 28731 |
coupeur |
coupeur:
coupeur (L433p Nieuwstadt)
|
Knipper of kleermaker die de maat neemt en de stof snijdt. [N 59, 197b]
II-7
|
| 23620 |
credo |
credo (lat.):
credo (L433p Nieuwstadt)
|
De gebeden of gezongen geloofsbelijdenis, het Credo. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 27927 |
cric |
cric:
cric (L433p Nieuwstadt
[(Maurits)]
[Winterslag, Waterschei])
|
Werktuig waarmee schuifstijlen onder het dak worden geplaatst. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma Schuifstijl. [N 95, 348; N 95, 760 add.]
II-5
|
| 20895 |
dadel |
dadel:
dadel (L433p Nieuwstadt)
|
De vrucht van de dadelpalm (dadel, smeerlap, vijgedaal). [N 82 (1981)]
III-2-3
|