| 25160 |
winderig weer |
winderig (weer):
winjerig (Q033p Oirsbeek),
wordt het geluid van het waaien bedoeld, dan is het: joege
wĕinjerich waer (Q033p Oirsbeek),
windig (weer):
winjig (Q033p Oirsbeek)
|
winderig [SGV (1914)] || winderig weer [zuchtig] [N 22 (1963)] || winderig, gezegd van het weer [zuchtig] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 25208 |
windstilte |
bladstil (weer):
blaad stil (Q033p Oirsbeek, ...
Q033p Oirsbeek),
windstil (weer):
wintjsjtil (Q033p Oirsbeek, ...
Q033p Oirsbeek),
wèèntj-sjtil (Q033p Oirsbeek)
|
windstil, zonder wind, gezegd van het weer [blak, stil] [N 81 (1980)] || windstilte, toestand dat er geen wind is [blakte] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 33832 |
windzuiger |
windschepper:
węi̯ntšø̜pǝr (Q033p Oirsbeek),
windzuiger:
węi̯ntzygǝr (Q033p Oirsbeek)
|
Paard dat zich bijv. op de rand van een deur of voerbak vastklemt en met een klokkend geluid lucht naar binnen zuigt, die in de plaats van in de longen in de maag terechtkomt. Door te veel lucht in de maag kan het koliek (zie het lemma ''buikkrampen'' (7.4)) krijgen. [JG 1a, 1b; N 8, 62q, 84f en 85; A 48A, 41b en 41c]
I-9
|
| 21782 |
winkel |
winkel:
winkel (Q033p Oirsbeek, ...
Q033p Oirsbeek)
|
het huis of een gedeelte van een huis waar koopwaren in het klein worden verkocht [winkel, nering, doening] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 18434 |
winkelhaak |
winkelhaak:
weŋkelhǭk (Q033p Oirsbeek),
winkelhoak (Q033p Oirsbeek)
|
Rechthoekige scheur in een kledingstuk. Een mogelijk verklaring van het woordtype vijf (c.q. fünf) geeft het WNT (XXI, pag. 536 s.v. ɛvijfɛ 4): ø̄Wat den vorm heeft van een cijfer ɛvijfɛ. Gewest. in het Zuiden als ben. voor een winkelhaak (scheur), die aan een Romeinse V doet denkenø̄.' [N 59, 192b; N 62, 43b; N 62, 43c; Gi 1.IV, 11; MW; S 44; monogr.] || winkelhaak [SGV (1914)]
II-7, III-1-3
|
| 27977 |
winning |
het kolen:
ǝt kǭǝlǝ (Q033p Oirsbeek
[(Emma)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
De werken die rechtstreeks betrekking hebben op het winnen van de kolen, dit in tegenstelling tot de voorbereidende en ontsluitende werken. [N 95, 201; N 95, 172; Vwo 19; Vwo 25; Vwo 32; Vwo 316; Vwo 563; Vwo 864]
II-5
|
| 21881 |
winst |
winst:
wenst (Q033p Oirsbeek)
|
de opbrengst boven de kosten [winst, voordeel, bonheur, beneficie, rabat, avetje] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 18676 |
winterkleren |
winterkleren:
weintjerkleejer (Q033p Oirsbeek),
weintjerkleijer (Q033p Oirsbeek)
|
winterkleren [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 24279 |
winterkoninkje |
koninkje:
keuuningske (Q033p Oirsbeek),
winterkoninkje:
waentjerkeuningske (Q033p Oirsbeek)
|
Hoe heet de winterkoning? [DC 06 (1938)] || winterkoning (9,5 overal bekend; klein beweeglijk bruin bolletje met opstaand wiebelstaartje; maakt bolnest met zijopening; veel jongen; zang leuk liedje, ook s winters [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 32703 |
wintervoor |
braakvoor:
brǭk˲[voor] (Q033p Oirsbeek)
|
Met de wintervoor bedoelt men de voren die in het najaar zodanig geploegd worden, dat de akker in de winter goed kan uitvriezen. Dat kunnen brede en ondiepe voren zijn, die de voorlopig onder te ploegen mest bedekken, maar ook de walletjes die ontstaan wanneer men telkens twee voren tegen elkaar ploegt. Met de in dit lemma vermelde termen wordt niet alleen het voortype bedoeld maar ook - wat vooral voor de meervoudsvormen geldt - het geheel van voren die men met het oog op de winter geploegd heeft, de op wintervoren geploegde akker zelf. Voor het (...)-gedeelte van de varianten zie men het lemma ploegvoor. [N 11, 59a; N 11A, 113d + 137 m; monogr.]
I-1
|