| 31284 |
smeden |
smeden:
smēǝn (K315p Oostham)
|
In het algemeen de vorm van, doorgaans gloeiende, stukken metaal veranderen door ze met een hamer te bewerken. Bij het ɛuitsmedenɛ en ɛuithalenɛ wordt de lengte of de vorm van het stuk metaal groter, terwijl de dikte afneemt. Zie ook het lemma "uitsmeden van een splits" en het lemma "uittrekken, uithalen" in Wld II.3, pag. 140. Bij het (op)stuiken wordt de dikte van het metaal vergroot, terwijl de lengte afneemt. Tot het smeedwerk wordt ook het lassen gerekend. Zie ook de toelichting bij deze lemmata.' [N 33, 1c; Wi 39; S 33; monogr.]
II-11
|
| 19421 |
smeulen |
smeulen:
smeŭlt (K315p Oostham),
vinken:
vinkt (K315p Oostham)
|
smeulen [ZND 06 (1924)]
III-2-1
|
| 27252 |
smid |
smid:
smet (K315p Oostham),
smęt (K315p Oostham
[(mv smēǝrs)]
)
|
In het algemeen een handwerksman die metaal, meestal ijzer, met behulp van hamers en andere gereedschappen bewerkt om er werktuigen of andere voorwerpen van te vervaardigen. Doorgaans wordt het metaal voor de verwerking in de smidsvuurhaard verhit en vervolgens op het aambeeld met behulp van smeedhamers in een bepaalde vorm gesmeed. Het woordtype vlammer (Q 113) is een afleiding van het werkwoord vlammen (vlɛmǝ) dat onder meer "slaan" kan betekenen. Vgl. ook RhWb II, kol. 548 s.v. Flammer, "Schmied".' [Wi 6; S 33; L 6, 78; L 8, 99; Weijnen BN 4, 6; N 33, 1a-b; monogr.]
II-11
|
| 31192 |
smidse |
smis(se):
sme ̝s (K315p Oostham)
|
In het algemeen de werkplaats van een smid en meer in het bijzonder de plaats waar de smidsvuurhaard is ondergebracht. Zie ook afb. 1. [N 33, 5; S 33; JG 1a; JG 1b; monogr.]
II-11
|
| 31196 |
smidsgereedschap |
getuig:
gǝtø̜̄x (K315p Oostham)
|
De algemene benaming voor al het gereedschap van de smid. [L 19A, 13; monogr.]
II-11
|
| 32880 |
snede van het blad van de zeis |
waat:
wǭt (K315p Oostham)
|
De scherpe snijdende binnenzijde van het blad van de zeis. Zie afbeelding 5, nummer 4. Bedoeld is hier de algemene benaming voor de snijkant van de zeis. In sommige gebieden, met name in enkele dorpen tussen het waat-gebied (in het noorden van Belgisch Limburg) en het snede-gebied (in het zuiden ervan) wordt onderscheid gemaakt tussen de eigenlijke snede en het haarpad: de smalle rand die bij het haren op het zeisblad wordt geslagen en waarvan de snede het uiteinde vormt. Zie voor deze laatste het volgende lemma: ''haardpad''. Wanneer er meer dan één variant voor een plaats was opgegeven, is bij voorkeur het materiaal van de mondelinge enquêtes in gebracht.' [N 18, 68d; JG 1a, 1b, 2c; add. uit N 17, 100; monogr.]
I-3
|
| 20523 |
snee brood |
snee brood:
snee broe-ed (K315p Oostham)
|
een snede brood [ZND 06 (1924)]
III-2-3
|
| 25137 |
sneeuwen |
sneeuwen:
snieuven (K315p Oostham, ...
K315p Oostham),
snījvən (K315p Oostham, ...
K315p Oostham)
|
sneeuwen [ZND 04 (1924)], [ZND 07 (1924)]
III-4-4
|
| 25191 |
sneeuwx |
sneeuw:
snie-ef (K315p Oostham, ...
K315p Oostham),
snījf (K315p Oostham, ...
K315p Oostham),
snêêf (K315p Oostham)
|
sneeuw [RND], [ZND 04 (1924)], [ZND 07 (1924)]
III-4-4
|
| 21237 |
sneltrein |
sneltrein:
een sneltraan (K315p Oostham)
|
Sneltrein. [ZND 35 (1941)]
III-3-1
|