| 31405 |
kotterboor |
kotterboor:
kǫtǝrbōr (L216a Oostrum)
|
Boor waarmee men rondom een voorgeboord gat grotere gaten van verschillende middellijn kan boren. De kotterboor bestaat uit een boorijzer waarin een beweegbare beitel is aangebracht die met behulp van een spie kan worden vastgezet. Wanneer het penvormige uiteinde van de kotterboor in een voorgeboord gat wordt geplaatst, snijdt de beitel evenwijdig hieraan een ringvormig gat uit. In tegenstelling tot de penboor heeft de kotterboor slechts één snijkant. De kotterboor is alleen te gebruiken voor doorlopende gaten, de penboor kan ook gaten met een bodem erin maken. Zie ook afb. 114. [N 33, 147]
II-11
|
| 25168 |
koud, mistig en somber weer |
moekachtig:
moekaechteg (L216a Oostrum),
moekig:
moekeg (L216a Oostrum),
moekweer:
moekwaer (L216a Oostrum)
|
mistig, nevelig
III-4-4
|
| 31309 |
koudbeitel |
koudbeitel:
kalt˱bęjtǝl (L216a Oostrum)
|
In het algemeen een beitel waarmee op koud ijzer wordt gewerkt. De koudbeitel is meestal zeskantig in doorsnee, soms ook rond of ovaal. Het werktuig wordt voor diverse werkzaamheden gebruikt zoals het weghakken van bramen en lasslakken, het doorhakken van bouten en het splijten van metaal. De koudbeitel is soms van een steel voorzien. Zie ook afb. 49. [N 33, 109; N 33, 112-113; N 64, 69b; monogr.]
II-11
|
| 26087 |
kozijn |
deurgebont:
dø̄rgǝbōnt (L216a Oostrum)
|
Houten of metalen raamwerk, bestaande uit twee stijlen met een boven- en onderdorpel, waarin een deur of raam wordt aangebracht. In Q 113 zijn kozijnen pas kort in gebruik. Voorheen paste men een constructie toe die 'blindraam' of 'rabat' werd genoemd. Daarbij werd in de massief gemetselde muur een opening gelaten waarin later het deur- of raamkozijn werd geplaatst. Het houtwerk van zo'n blindraam werd door middel van de pleisterlaag vastgezet. De kozijnen die tegenwoordig worden gebruikt, zijn dikker dan het kozijn dat bij de blindramen gebruikelijk was. Zij steken aan de binnen- en aan de buitenkant verder naar voren en worden vastgezet met behulp van kozijnankers, die tussen de voegen van de beide spouwmuren worden gemetseld. In verband met deze verankering in het metselwerk wordt het kozijn van tevoren geplaatst (Lochtman, pag. 42). Zie ook het lemma 'Muurraam'. [N 32, 10a-c; N 55, 6a-c; monogr.; div.]
II-9
|
| 34491 |
kraaien, gezegd van de haan |
kraaien:
krē̜i̯ǝ (L216a Oostrum)
|
[N 19, 49; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 20139 |
kraambed |
kinderbed:
kienderbed (L216a Oostrum),
O(ud) V(enraays)
kienderbed (L216a Oostrum),
kraambed:
kraombed (L216a Oostrum),
J(onger) V(enraays)
kraombed (L216a Oostrum)
|
kraambed
III-2-2
|
| 20146 |
kraamverzorgster |
kraamhulp:
kraomhölp (L216a Oostrum),
kraamverzorgster:
kraomverzörgster (L216a Oostrum)
|
kraamhulp || kraamverzorgster
III-2-2
|
| 24196 |
kraanvogel |
kroenekraan:
kroeënekraan (L216a Oostrum)
|
kraanvogel
III-4-1
|
| 32072 |
kram |
sloop:
sluǝp (L216a Oostrum)
|
U-vormig gebogen ijzerdraad die aan beide einden van een punt is voorzien. [N 54, 18; monogr.]
II-12
|
| 31339 |
kraspen |
kraspin:
kraspen (L216a Oostrum)
|
In het algemeen een werktuig waarmee de metaalbewerker de afmetingen van een werkstuk op het plaatmateriaal aftekent. Het bestaat doorgaans uit een spitse stalen of koperen stift die soms in een houten heft gevat kan zijn. Zie ook afb. 71. [N 33, 245; N 64, 82a; N 64, 82c; monogr.]
II-11
|