| 25076 |
bovenmate, hevig, zeer |
wreed:
(zowel wreed(aardig) als versterkend bijwoord bij veel: Doa waas vriêd vèèl vuik oppe merret).
vriêd (L416p Opglabbeek)
|
erg, hevig
III-4-4
|
| 32617 |
bovensluiting van de houten gierton |
stop:
stǫp (L416p Opglabbeek)
|
De vulopening van de oude houten gierton werd afgesloten met een deksel of een stop. Als stop diende ook wel een bezem, al dan niet met zakkenstof omwikkeld (L 359, 362, 365, 371), een stuk hout (L 265b), een biet (Q 90), een strowis (Q 89, 194, 240), een prop van lompen (Q 84) of van een oude zak gemaakt (L 192a, 265b). Vaak sloot men de vulopening af door er een oude zak overheen te leggen (L 209, 216, 246, 292, 362, 369, 418, P 175, 179, 195, 223, 224, Q 89, 159, 179, 194) of door de trechter op de ton te laten staan (P 49) en daar iets in te leggen (L 216) of er een zak overheen te spreiden (L 366, P 219, Q 174, 175, 178, 188). Om morsen te voorkomen wikkelde men om de stop een stuk zak (P 188, Q 181, 191, 192), een lomp (Q 116) of een strowis (Q 192). Een groot aantal van de hieronder volgende termen treft men ook in het volgende lemma aan. Het zijn vaak benamingen voor (een van beide) stoppen van een houten ton in het algemeen. [JG 1a + 1b; N 11A, 53d; monogr.]
I-1
|
| 33439 |
bovenste balken van de schelf |
schelf(t)houter:
šɛlǝfhø̜i̯tǝr (L416p Opglabbeek)
|
De bovenste balken van een schelf zijn ruwe, onbewerkte balkjes of stammetjes die dwars op de onderste balken van de schelf rusten en los naast elkaar worden gelegd. Vaak zijn het ook takken of latten. In elk geval is dit hout dunner dan dat van de onderste balken. Vaak wordt er geen onderscheid gemaakt tussen de onderste en de bovenste laag en stemmen de benamingen overeen. Ook komt het voor dat de bovenste laag niet of slechts uit roeden bestaat. Zie ook het lemma "onderste balken van de schelf" (3.4.2). Zie ook afbeelding 16.b bij het lemma "hooizolder, koestalzolder, schelf" (3.4.1). [N 4, 69; N 4A, 13b]
I-6
|
| 31711 |
bovenste handvat |
(bovenste, bovelste, lange, grote, achterste) kruk:
krek (L416p Opglabbeek),
(bovenste, lange, tweede) handhaaf:
laŋǝ hantǝf (L416p Opglabbeek)
|
Het bovenste handvat van de steel van de zeis, dat in de linkerhand wordt gehouden. Doorgaans is dit het lange T-vormige handvat, zoals beschreven in de algemene toelichting van deze paragraaf en in de toelichting bij het lemma ''steel van de zeis''; daar zijn ook de opgaven opgenomen waar het bovenste handvat kort en recht is of waar dit bovenste handvat ontbreekt (model B). Om de varianten van de substantiva onder één woordtype bijeen te houden en een vergelijking met de opgaven voor het onderste handvat te vergemakkelijken, zijn de adjectiva (bovenste, lange, grote, enz.) als facultatief in het hoofdwoordtype opgenomen. Zie afbeelding 4, A1 en B1.' [N 18, 67b; N C, 3b1; JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-3
|
| 26743 |
bovenste handvat van de heizicht |
bovenste handhaaf:
bȳvǝstǝ hǫntǝf (L416p Opglabbeek),
handhaaf:
hǫntǝf (L416p Opglabbeek)
|
Bij een aantal opgaven van informanten is het niet duidelijk of het hier om het bovenste of onderste handvat gaat. [N 18, 77 c; I, 26d]
II-4
|
| 18310 |
bovenstuk van een jurk |
kazavek:
kəzəveͅk (L416p Opglabbeek)
|
lijfje, bovenstuk van jurk [baskien] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 28936 |
bovenwijdte |
borstomtrek:
borstomtrek (L416p Opglabbeek)
|
De omtrek boven van mannen en vrouwen. Bij mannen wordt de bovenwijdte gemeten horizontaal onder de armen, terwijl men bij vrouwen de omtrek van achter meet, horizontaal onder de armen en boven of over de buste. Zie afb. 26. [N 59, 44b]
II-7
|
| 20140 |
box |
parc (fr.):
pàrk (L416p Opglabbeek)
|
toestel waarin men kinderen leert lopen [lei, stuik, looprek, loopwagen, loopkorf, loopmand] [N 86 (1981)]
III-2-2
|
| 19406 |
braadpan |
braadpan:
braodpàn (L416p Opglabbeek),
braadschotel:
broͅtšy(3)̄ətəl (L416p Opglabbeek),
kasserol:
vgl. Fr. casserole Ze mees het vleis nog inne kasrol lègke
kasrol (L416p Opglabbeek),
zeldzamer komt het woor kestrol voor
kesrol (L416p Opglabbeek),
pan:
pàn (L416p Opglabbeek),
spekpan:
spèkpan (L416p Opglabbeek),
vleespan:
vlɛi̯spaon (L416p Opglabbeek)
|
braadpan || kastrol || Pan met dikke wand die geschikt is om er vlees in te braden (pan, vleespan, braadpan, pot) [N 79 (1979)] || pot, metalen ~ met twee oren; inventarisatie benamingen (bròòjpan, bakpan); betekenis/uitspraak [N 20 (zj)] || schotel; inventarisatie van \"schotel\"als ijzeren voorwerp waarin men iets kan braden [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 20807 |
braadworst |
saucijs:
sesi-js (L416p Opglabbeek, ...
L416p Opglabbeek),
vleesworst:
vleischworst (L416p Opglabbeek)
|
braadworst || saucisse || worst van rauw vlees [ZND 21 (1936)]
III-2-3
|