| 34225 |
staartkoord |
koord:
kǫwǝt (P222p Opheers)
|
Koord waarmee men op stal de staart van de koe vastbindt. [N 3A, 14g]
I-11
|
| 34087 |
staartkwast |
kwispel:
kwšpsǝl (P222p Opheers)
|
Kwastig uiteinde van de staart. [N 3A, 114]
I-11
|
| 21272 |
stad |
stad:
stat (P222p Opheers)
|
stad [RND]
III-3-1
|
| 28377 |
stal |
stal:
stã.l (P222p Opheers)
|
Een ruimte in het algemeen, die onderdak biedt aan vee. De benamingen kunnen zowel het gebouw, als de ruimte daarbinnen betreffen. Meestal wordt kortheidshalve van "de stal" gesproken, als men het veeverblijf en met name de koestal bedoelt. [JG 1a en 1b; Wi 11; S 50; L A1, 4; RND 97; monogr.; add. uit N 5A, passim]
I-6
|
| 33928 |
stalband |
halsband:
als˱bant (P222p Opheers),
loenje:
lūǝn (P222p Opheers)
|
Leren band om de hals van het paard, waaraan de lijn of teugel wordt vastgemaakt om het op stal vast te binden. Vergelijk ook lemma Halster. [JG 1a; N 8, 91; N 13, 18b]
I-10
|
| 33369 |
stalpalen |
boxen:
bǫksǝ (P222p Opheers),
koestaken:
(enk)
kōstǭk (P222p Opheers)
|
De vertikale houten palen (later vaak ijzeren stangen of buizen) waar de koeien aan vastgebonden worden. Tussen twee palen door kan een koe uit een krib eten. Van onderen staan de palen in een verbindingsbalk (zie het lemma "koedrempel, kribbeboom" (2.2.20), soms in de grond of in de rand van de krib. Van boven worden de stalpalen bijeen gehouden door de bovenste kribbeboom. In veel plaatsen komen geen stalpalen voor. De koeien zijn dan vastgebonden aan ringen in de krib of aan ringen in de koedrempel. Modernere stallen kennen dan vaak wel weer stalpalen. Opgaven die geen stalpaal betreffen maar een ring etc. zijn apart geplaatst en meestal slechts als woordtype vermeld. De vraag naar de stalpalen deed een aantal respondenten denken aan een box. Deze opgaven zijn achteraan geplaatst. Onder de in dit lemma opgenomen enkelvoudsvormen zijn er die ook gebezigd kunnen worden voor het hekwerk van stalpalen (als collectief), voor de bovenste kribbeboom of voor de koedrempel. Zie ook afbeelding 8 bij het lemma "voorstal" (2.2.5) en afbeelding10.B bij het lemma "koeienstand" (2.2.23). [N 5A, 38a; N 4, 60; A 10, 11; monogr.]
I-6
|
| 33345 |
stalpoort, staldeur |
achterpoort:
axtǝrpǫǝt (P222p Opheers),
dubbele deur:
dø̜̄bǝl dø̜̄r (P222p Opheers),
dubbele poort:
dø̜̄bǝl pǭt (P222p Opheers),
koestaldeur:
kou̯staldø̄i̯ǝr (P222p Opheers),
kōstaldø̄i̯ǝr (P222p Opheers),
staldeur:
[stal]dø̄i̯ǝr (P222p Opheers)
|
In dit lemma worden de algemene benamingen verzameld voor de deur van een stal of koestal, zowel die voor de dubbele deur of poort als ook die van de enkele deur die alleen voor personen wordt gebruikt. Aan de hand van de vaak transparante samenstellingen is doorgaans wel uit te maken op welk type poort of deur de benaming betrekking heeft, waar deze zich bevindt of welk doel zij heeft. Vergelijk ook de lemmata "voorstaldeur" (2.2.11), "schuurpoort" (3.1.2) en "poort" (4.1.1). Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (stal) het lemma "stal" (2.1.2) en voor die van het woorddeel (koestal) het lemma "koestal" (2.2.1). [N 5A, 51b, 52a, 53c; N 4, 39; N 5,112a; A 10, 7a; monogr.; add. uit N 5A, 34b, 44b]
I-6
|
| 34028 |
stamboekkoe |
ingeschreven koe:
ęi̯ngǝskrēi̯vǝ [koe] (P222p Opheers)
|
Koe van geregistreerde afstamming. Zie ook de toelichting bij het lemma ''koe van geregistreerde afstamming'' in wbd I.3, blz. 330. Zie afbeelding 2. Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe'' (3.3.1). [N 3A, 3c; monogr.]
I-11
|
| 20677 |
stamppot |
stomp:
Syst. Frings
stūmp (P222p Opheers)
|
Stamppot, heel in het algemeen [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20757 |
stamppot met stokvis |
stomp van stokvis en ajuin:
Syst. Frings
stūmp ˃van stoͅk˃vɛ̄i̯s˂ ən džø͂ͅi̯n (P222p Opheers)
|
Stamppot van aardappelen met stokvis en uien (pratmoes, stieveleknech, kalvètsj?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|