| 30333 |
windwervels |
wervels:
wervǝls (L387p Posterholt)
|
IJzeren bevestigingsmiddel waarmee vensterluiken aan de buitenzijde van het huis in geopende stand tegen de muur vastgezet kunnen worden. Zie afb. 59. [N 55, 71; monogr.]
II-9
|
| 21782 |
winkel |
winkel:
eine winkel höbbe (L387p Posterholt),
winkel (L387p Posterholt)
|
het huis of een gedeelte van een huis waar koopwaren in het klein worden verkocht [winkel, nering, doening] [N 89 (1982)] || winkel drijven [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 21778 |
winkel drijven |
winkel hebben:
eine winkel höbbe (L387p Posterholt)
|
winkel drijven [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 18434 |
winkelhaak |
winkelhaak:
weŋkelhǭk (L387p Posterholt),
weŋkǝlhǭk (L387p Posterholt, ...
L387p Posterholt),
winkelhoak (L387p Posterholt)
|
Haak waarvan de armen een hoek van 900 vormen. Met de winkelhaak kunnen rechte hoeken worden afgeschreven of worden gecontroleerd op hun haaksheid. Zie ook afb. 103 en het lemma ɛwinkelhaakɛ in Wld II.9, pag. 10 en Wld II.11, pag. 56-57.' [N 53, 187; monogr.] || Haak waarvan de armen een hoek van 900 vormen. Met de winkelhaak wordt haaks afgetekend en worden werkstukken op hun haaksheid gecontroleerd. Zie ook afb. 2. [N 30, 13a; monogr.] || Rechthoekige scheur in een kledingstuk. Een mogelijk verklaring van het woordtype vijf (c.q. fünf) geeft het WNT (XXI, pag. 536 s.v. ɛvijfɛ 4): ø̄Wat den vorm heeft van een cijfer ɛvijfɛ. Gewest. in het Zuiden als ben. voor een winkelhaak (scheur), die aan een Romeinse V doet denkenø̄.' [N 59, 192b; N 62, 43b; N 62, 43c; Gi 1.IV, 11; MW; S 44; monogr.] || winkelhaak [SGV (1914)]
II-12, II-7, II-9, III-1-3
|
| 22770 |
winnen |
winnen:
(w)ine (L387p Posterholt),
winne (L387p Posterholt)
|
winnen [GTRP (1980-1995)] || Winnen.
III-3-2
|
| 21881 |
winst |
winst:
wins (L387p Posterholt)
|
de opbrengst boven de kosten [winst, voordeel, bonheur, beneficie, rabat, avetje] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 18676 |
winterkleren |
winterkleren:
wintjerkleijer (L387p Posterholt),
winterse kleren:
winterse kleier (L387p Posterholt)
|
winterkleren [N 23 (1964)] || Winterkleren. [DC 62 (1987)]
III-1-3
|
| 24279 |
winterkoninkje |
winterkoninkje:
wintjerköningske (L387p Posterholt)
|
winterkoning
III-4-1
|
| 32703 |
wintervoor |
wintervoor:
wentjǝr[voor] (L387p Posterholt)
|
Met de wintervoor bedoelt men de voren die in het najaar zodanig geploegd worden, dat de akker in de winter goed kan uitvriezen. Dat kunnen brede en ondiepe voren zijn, die de voorlopig onder te ploegen mest bedekken, maar ook de walletjes die ontstaan wanneer men telkens twee voren tegen elkaar ploegt. Met de in dit lemma vermelde termen wordt niet alleen het voortype bedoeld maar ook - wat vooral voor de meervoudsvormen geldt - het geheel van voren die men met het oog op de winter geploegd heeft, de op wintervoren geploegde akker zelf. Voor het (...)-gedeelte van de varianten zie men het lemma ploegvoor. [N 11, 59a; N 11A, 113d + 137 m; monogr.]
I-1
|
| 33238 |
winterwortelen |
kroten:
krōtǝ (L387p Posterholt),
moren:
mūrǝ (L387p Posterholt),
veldmoren:
vęltjmūrǝ (L387p Posterholt)
|
Daucus carota L. subsp. sativus (Hoffm.) Arcang. Bedoeld zijn hier de winterwortelen (of winterpenen) die op de akker worden geteeld, zowel als veevoeder, alsook voor de consumptie door mensen, met name voor de hutspot. De fijne variëteit tuinworteltjes komt in de aflevering over de moestuin aan bod. [N Q, 6c; JG 1a, 1b, 2c; A 4, 26c; A 49, 2b; L B2, 342; L 8, 100b; L 15, 29; L 20, 26c; Wi 7; S 45; monogr.]
I-5
|