| 32843 |
evenaar, tweespanszwenghout |
warsel:
wi̯ásǝl (Q175p Riemst)
|
De balans of het dubbele zwenghout is het dwarse verbindingsstuk tussen een (zwaar) akkerwerktuig en de beide zwenghouten van een tweespan. Zie afb. 99. Bij de betrokken woordtypen hieronder is in (d)wars e.d. steeds de a als klinker aangehouden, ook al beantwoordt aan de dialectvarianten meestal een type met e (dwerg e.d.) of ee (dweers e.d.). Voor het ''...''-gedeelte van sommige varianten zij verwezen naar het lemma ''zwenghout''. De daar onderscheiden typen eegdhaam, eeghaam, eghaam en hun varianten zijn in dit lemma door ''eghaam'' resp. ''eghaam'' gesubstitueerd. [JG 1b + 1c + 1d + 2c; N 11, 34b; N 11A, 104; N 13, 87 add.; N 17, 69b add.; div.; monogr.]
I-2
|
| 21259 |
fietser |
een met de fiets:
dej twee met de fiets kwême zich tjége (Q175p Riemst)
|
De twee fietsers kruisen elkaar, [ZND 29 (1938)]
III-3-1
|
| 30800 |
flank |
zijkanten:
zęi̯kāntǝ (Q175p Riemst)
|
Zijkanten van de buik tussen de achterste ribben en de heup. De flanken dienen kort, gesloten en gevuld te zijn. Zie afbeelding 2.32. [JG 1a, 1b; N 8, 12 en 32.10]
I-9
|
| 20838 |
flauw |
zoet:
zuut (Q175p Riemst)
|
meeps (flauw van smaak) [ZND 31 (1939)]
III-2-3
|
| 18010 |
flauwvallen |
af vallen:
āōfvallen (Q175p Riemst)
|
een beroerte, een geraaktheid krijgen [ZND 32 (1939)]
III-1-2
|
| 21345 |
fluisteren |
zacht kallen:
zaach kalle (Q175p Riemst)
|
fluisteren [ZND 30 (1939)]
III-3-1
|
| 33755 |
fokmerrie |
kweekmeer:
kwēkmē̜r (Q175p Riemst),
veulensmeer:
vi̯ø.lǝsmē̜r (Q175p Riemst)
|
Een merrie geschikt voor de kweek of die één of meer veulens gehad heeft. Een kweekmeer werkt niet (Q 168), terwijl een veulensmeer ook in de kar loopt (Q 77). In tegenstelling tot een veulensmeer is een kweekmeer gewoonlijk drachtig. Kleinere boeren zorgen ervoor een veulensmeer te hebben, die jaarlijks een veulen werpt, waardoor elk jaar een aanspanner ter beschikking staat. [JG 1a, 1b; N 8, 50b]
I-9
|
| 34312 |
fokzeug |
trekzoog:
tręksu̯øx (Q175p Riemst)
|
Zeug die men houdt om biggen te winnen. [JG 1a, 1b; N M, 22 add.; monogr.]
I-12
|
| 18784 |
franje |
fronjel:
frónzjel (Q175p Riemst)
|
Franje. Een randversiering bestaande uit een boordsel met een reeks afhangende draden, meestal in bundels of kwasten bijeen-gehouden [franje, franjel, fraling] [N 114 (2002)]
III-1-3
|
| 33849 |
galopperen |
galopperen:
galǫ`pērǝ (Q175p Riemst),
viervoetig (lopen):
vīrvytǝx (Q175p Riemst)
|
De galop is een drie-tempogang. Het paard beweegt met lange, gelijkmatige passen en leidt met één van de voorbenen. Beginnend met het rechter voorbeen gaat het als volgt verder: links achter (linker diagonaal), rechts achter en links voor, gevolgd door een zweefmoment. Bij het grootste aantal paarden hoort men drie hoefslagen (zie drieslag), waarbij de nederzetting van de twee voeten overkruis geschiedt. Enkel bij de galop van zeer goed gedresseerde man√®gepaarden worden de vier hoefslagen gehoord. Dit laatste heeft niets te maken met "vierkappens, vierklauwens of viervoetig lopen", wat "snel lopen" betekent. Zie afbeelding 10. [JG 1b; N 8, 20, 81c, 81d, 81e en 81f]
I-9
|