| 18239 |
armband |
armband:
ermband (P189p Rijkel)
|
armband (Fr> bracelet) [ZND 32 (1939)]
III-1-3
|
| 21295 |
arme mens |
arme mens:
en erme mins (P189p Rijkel)
|
een arme mens [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 21489 |
armoede |
armoede:
ermoei (P189p Rijkel)
|
armoede [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 21034 |
as |
assen:
assche (P189p Rijkel)
|
as [ZND 32 (1939)]
III-2-3
|
| 22370 |
autoped |
trottinette (fr.):
/
trotinet (P189p Rijkel)
|
autopet [SND (2006)]
III-3-2
|
| 31935 |
avegaar |
grote boor:
grōt˱ būwǝr (P189p Rijkel)
|
Grote handboor met schroef- of lepelvormig uitlopend boorijzer dat met een dwarsstang wordt rondgedraaid en dient om zeer diepe en/of wijde gaten te boren. Zie ook afb. 79 en 80. De avegaar wordt door verschillende houtbewerkers gebruikt. De wagenmaker boort er onder meer de naven van karwielen mee uit, terwijl de klompenmaker de avegaar gebruikt om er aan de binnenkant van klompen hout mee weg te halen. Dit lemma bevat alleen algemene benamingen voor de avegaar (onder A), de schroefavegaar (onder B) en de lepelavegaar (onder C). Specifieke uitvoeringen van de avegaar zoals die bijvoorbeeld door de kuiper, de klompenmaker en de wagenmaker worden gebruikt, worden behandeld in de paragrafen over de terminologie van deze beroepen. Vgl. voor het woordtype never, dat werd opgegeven door respondenten uit Swalmen, Geulle en Valkenburg (L 331, Q 18, Q 101) ook het Limburgs Idioticon, pag. 176, s.v. never, ø̄Kruisboor. Geh. Kempenlandø̄ en voor het woordtype borendrouw uit Eupen (Q 284) RhWb (I), kol. 1437, s.v. Drau, ø̄das Gestell am Handbohrer, das den eingesetzten Bohrer dreht, Bohrwinde Drehbügelø̄. Met de lepelavegaar werken werd in Hasselt (Q 2) uitbuikeren (ø̜̄ǝt˱bø̜̄.kǝrǝ) genoemd. [N G, 32a; N 53, 167a-c; L 32, 35; A 32, 8; monogr.]
II-12
|
| 20582 |
avondmaal |
navondstond:
noͅ‧əstond (P189p Rijkel)
|
de laatste maaltijd van de dag, avondeten [ZND 02 (1923)]
III-2-3
|
| 20546 |
azijn |
edik:
eijk (P189p Rijkel)
|
Azijn (kent u hier andere woorden voor). [ZND 42 (1943)]
III-2-3
|
| 23154 |
baarspelen |
baren:
favoriete spelen in de lagere school op de speelplaats waren: vlaggen en baren ( soort aftikspellettjes)
baren (P189p Rijkel)
|
Wetenswaardigheden. [SND (2006)]
III-3-2
|
| 25512 |
bakkershout |
mutsem:
mjotsem (P189p Rijkel)
|
Het hout waarmee de oven gestookt wordt. Op grond van de vraagstelling valt dit lemma uiteen in een aantal woordtypen dat "takkenbos" betekent en een aantal dat "hout", "delen van hout" of "een bepaalde houtsoort" aanduidt. Een paar woordtypen geven een bepaalde hoeveelheid van het hout of een maat ervan aan. Uit de toelichtingen van sommige informanten kan men opmaken dat palen, gelachterhout of maathout door de bakker werd gebruikt. Uiteraard stookte deze ook takkenbossen. De ene houtsoort was meer geschikt voor het branden dan de andere. Eikehout gaf meer hitte dan dennehout maar dit laatste brandde het gemakkelijkst en gaf volgens de één (L 371) smakelijker brood, terwijl de ander (L 315) beweert dat het sap van eikehout de beste reuk aan het brood gaf. In het algemeen werd alle hout gestookt. [N 29, 7; A 32, 20; OB 2, 9; L 22, 16a; L 22, 33e; monogr.; Gwn 9, 5; R 14, 23c; S 32 add.; L 20, 5; N 18, 28 add.]
II-1
|