| 32578 |
ruige mest |
ruw mest:
rō [mest] (Q158p Riksingen)
|
Ruige mest is mest die pas uit de stal is gekomen en daarom nog onverteerd stro bevat. Deze mest vormt aanvankelijk de boven- of buitenlaag van de mesthoop, die o.i.v. zon en wind gemakkelijk verdroogt. Hij heeft daarom ook (nog) niet de kwaliteit van de in het vorige lemma bedoelde mest, die langer en dieper in de mesthoop heeft gezeten. De plaatselijke varianten van [mest [N M, 10b; N 11, 27 add.; N 11A, 4b; JG 1a + 1b add.; div.]
I-1
|
| 17737 |
ruiken |
ruiken:
rukken (Q158p Riksingen),
Tans, J.G.H., Isoglossen rond Maastricht in de dialecten van Belgisch en Nederlandsch Zuid-Limburg. Maastricht, uitg. Van Aelst, 1938. 246 pp.
y, y: (Q158p Riksingen)
|
rieken [ZND 25 (1937)] || ruiken
III-1-1
|
| 33435 |
ruimte waar men stro hakselt en bewaart |
hakselkot:
hɛksǝlkūt (Q158p Riksingen),
hakselstal:
hɛksǝlstal (Q158p Riksingen)
|
Het stro dat als veevoer wordt gebruikt, wordt gehakseld (in stukken gesneden) en bewaard in een speciaal daartoe ingerichte "hakselbewaarplaats", of ergens waar toevallig plaats is (meestal in de schuur). Zie ook aflevering I.4, paragraaf 6.4 (blz. 149) over het snijden van het stro. Een aantal benamingen betreft niet de ruimte in de zin van een vertrek, maar een kist, bak of ton waarin het stro gehakseld dan wel het haksel bewaard wordt. De bewerkingen, hakselen, snijden en bewaren, worden in het lemma weerspiegeld. Opgaven als "in de schuur" of "in het kafhuis" zijn hier niet gehonoreerd. [N 5A, 72a en 72b; div.; monogr.]
I-6
|
| 22753 |
ruiten in het kaartspel |
koeken:
kukə oas (Q158p Riksingen)
|
Ruiten: ruiten aas (kaartspel). [ZND 06 (1924)]
III-3-2
|
| 34024 |
rund |
rund:
rønt (Q158p Riksingen)
|
Holhoornig, herkauwend zoogdier dat om zijn vlees en melk en ook wel als trekdier gehouden wordt. [L 6, 22; L 42, 12; S 30; S 49; Wi 6; monogr.]
I-11
|
| 24326 |
runderhorzel, horzel |
horzel:
hoossel (Q158p Riksingen),
koehorzel:
kūhoͅsəl (Q158p Riksingen)
|
horzel [ZND 27 (1938)] || larve van de runderhorzel, worm die grote bulten (wormbulten) veroorzaakt in de huid van runderen [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 24349 |
runderhorzellarve |
made:
nb wormbulten leegknijpen: mojknuup outpietse
moͅj (Q158p Riksingen),
made vd paardenhorzel:
moͅj van piōtshoͅsəl (Q158p Riksingen)
|
larve van de paardenhorzel, worm die in de uitwerpselen van een paard kan worden aangetroffen [N 26 (1964)] || larve van de runderhorzel, worm die grote bulten (wormbulten) veroorzaakt in de huid van runderen [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 34022 |
rundvee |
koebeesten:
kybesǝ (Q158p Riksingen)
|
Als vee gehouden runderen. Rundvee in het algemeen. Zie afbeelding 1. [N 3A, 1; JG 1a, 1b; monogr.]
I-11
|
| 24371 |
rups |
koolrups:
køəlrups (Q158p Riksingen),
rups:
rups (Q158p Riksingen)
|
groene rups die koolbladeren tot op de nerf afvreet [N 26 (1964)] || rups [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 18118 |
ruw worden |
openkippen:
m`n vel kip open (Q158p Riksingen)
|
hoe zegt gij als in de winter de huid van uw handen of uw aangezicht ruw worden, vooral bij noordenwind ? [ZND 36 (1941)]
III-1-2
|