| 25512 |
bakkershout |
schans:
%%meervoud%%
šansǝ (L293p Roggel)
|
Het hout waarmee de oven gestookt wordt. Op grond van de vraagstelling valt dit lemma uiteen in een aantal woordtypen dat "takkenbos" betekent en een aantal dat "hout", "delen van hout" of "een bepaalde houtsoort" aanduidt. Een paar woordtypen geven een bepaalde hoeveelheid van het hout of een maat ervan aan. Uit de toelichtingen van sommige informanten kan men opmaken dat palen, gelachterhout of maathout door de bakker werd gebruikt. Uiteraard stookte deze ook takkenbossen. De ene houtsoort was meer geschikt voor het branden dan de andere. Eikehout gaf meer hitte dan dennehout maar dit laatste brandde het gemakkelijkst en gaf volgens de één (L 371) smakelijker brood, terwijl de ander (L 315) beweert dat het sap van eikehout de beste reuk aan het brood gaf. In het algemeen werd alle hout gestookt. [N 29, 7; A 32, 20; OB 2, 9; L 22, 16a; L 22, 33e; monogr.; Gwn 9, 5; R 14, 23c; S 32 add.; L 20, 5; N 18, 28 add.]
II-1
|
| 25546 |
baktrog |
baktrog:
baktrōx (L293p Roggel),
trog:
trōx (L293p Roggel)
|
De kuip waarin de eerste bewerking van het deeg plaatsvindt. "In zijn eenvoudigste gedaante is het een rechthoekige, langwerpige bak, de bodem smaller dan de bovenopening" (Weyns blz. 28). De baktrog is ofwel van eik ofwel van wit hout vervaardigd. Sommige troggen hebben onderaan een schuif om zuurdeeg en zeef in te leggen (Weyns blz. 29). Als hij klein is en goed hanteerbaar, wordt de trog niet noodzakelijk op een vaste voet gezet. Is hij heel groot dan kan hij op een paar lage houtblokken worden gelegd. Meestal is hij geplaatst tussen twee steunen in de vorm van een letter H, waarvan de naar buiten uitwijkende bovenste benen de bak omvatten (Weyns blz. 28). In dit lemma zijn ook benamingen die de boer voor zijn baktrog heeft, opgenomen: Zie afb. 17. [(N 29, 20a; N 29, 18a; N 18, add.; N 5A(I), add.; S 2; R 3, 50; L 1a-m; L 16, 8; L 19A, 21; L 48, 23; A 26, 10; Lu 4, 10; Lu 2, 23; monogr.; LB 2, 237)]
II-1
|
| 22827 |
bal |
bal:
bal (L293p Roggel)
|
De welving van de voet achter de tenen. [N 60, 167a]
II-10
|
| 18468 |
bal [wld ii.10, p. 7] |
bal:
bal (L293p Roggel)
|
De welving van de voet achter de tenen (bal?) [N 60 (1973)]
III-1-3
|
| 20695 |
balkenbrij |
kruipuit:
kroeboet (L293p Roggel)
|
balkenbrij [Roukens 03 (1937)]
III-2-3
|
| 17716 |
balzak |
zak:
zak (L293p Roggel)
|
balzak, scrotum [zak, beurs] [N 10c (1995)]
III-1-1
|
| 32309 |
band |
band:
bantj (L293p Roggel),
reep:
ręjp (L293p Roggel)
|
In het algemeen de band die de houten duigen van een vat of kuip omspant en bijeenhoudt. De band is doorgaans van ijzer vervaardigd. Vroeger werden ook houten banden gebruikt. [A 19, 1a; monogr.]
II-12
|
| 18322 |
bandschort met borststuk |
hoge scholk:
hoge sjolk (L293p Roggel)
|
zijn er verschillende namen voor verschillende soorten van deze kledingstukken ? [DC 15 (1947)]
III-1-3
|
| 18848 |
bangerik |
schouwboks:
sjoeboks (L293p Roggel),
schouwerik:
schjoewerik (L293p Roggel)
|
bangerik [schiethoes] [N 07 (1961)]
III-1-4
|
| 18173 |
barrevoets |
barrevoets:
baerəvəs (L293p Roggel)
|
blootvoets [RND]
III-1-3
|