| 25109 |
koude noordenwind, bijs |
bijs:
bies (Q098p Schimmert),
de bíés (Q098p Schimmert),
koude wind:
eine kaauwe wind (Q098p Schimmert)
|
koude [een ~ wind] [SGV (1914)] || koude noorderwind [bies] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 18124 |
koudvuur |
koudvuur:
kaud vūūr (Q098p Schimmert),
kout vuur (Q098p Schimmert),
koutvûûr (Q098p Schimmert)
|
Koudvuur: versterf van weefsel of lichaamsdelen door afsluiting van de bloedtoevoer; gangreen (vuur). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 18339 |
kous met knoopjes |
slobkous:
schlop-kouse (Q098p Schimmert),
sjloep kouse (Q098p Schimmert)
|
kousen met knoopjes die over de gewone kousen worden gedragen [slopkouse, sjlopehaoze, sjloebe] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18195 |
kous: algemeen |
hoos:
haos (Q098p Schimmert),
hoas (Q098p Schimmert),
n kousen]:
haos (Q098p Schimmert, ...
Q098p Schimmert)
|
Hoe noemt men de kous (de lange beenbedekking van den mensch)? [DC 09 (1940)] || kous [SGV (1914)] || kous, lange beenbekleding [haos, hous, sjtrump [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18179 |
kousenband |
bindel:
bingel (Q098p Schimmert, ...
Q098p Schimmert,
Q098p Schimmert),
bîngel (Q098p Schimmert),
rek:
rèk (Q098p Schimmert)
|
kousenband [N 07 (1961)] || kousenband om het bovenbeen [bendel, binjel haozebendel, ongerbinjel, kousenbendel] [N 24 (1964)]
III-1-3
|
| 18794 |
kousenwol |
sajet:
sajet (Q098p Schimmert),
(is geen zuivere wol)
sajet (Q098p Schimmert)
|
Wollen garen voor het breien van kousen (saai, sajet) [N 79 (1979)]
III-1-3
|
| 19621 |
kouter |
kouter:
kǫu̯tǝr (Q098p Schimmert),
kouteren:
kǫu̯tǝrǝ (Q098p Schimmert)
|
Het lange smalle mes dat (achter de voorschaar) aan de ploegboom is bevestigd en dat bij het ploegen de voor vertikaal afsnijdt. [N 11, 31.I.c; N 11A, 85b; JG 1a + 1b; A 26, 4a; L 1 a-m; L 28, 40; Lu 4, 4a; S 19; monogr.]
I-1
|
| 19231 |
kouwe drukte |
omstand voor niks:
ŏmschteng veur niks (Q098p Schimmert, ...
Q098p Schimmert)
|
drukte maken voor niets [N 85 (1981)] || drukte voor niets, kouwe drukte [bezwaai, pehaai, poehaai, behaai] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 26087 |
kozijn |
deurkozijn:
dø̄r[kozijn] (Q098p Schimmert),
kozijn:
kozęjn (Q098p Schimmert),
raamkozijn:
rām[kozijn] (Q098p Schimmert)
|
Houten of metalen raamwerk, bestaande uit twee stijlen met een boven- en onderdorpel, waarin een deur of raam wordt aangebracht. In Q 113 zijn kozijnen pas kort in gebruik. Voorheen paste men een constructie toe die 'blindraam' of 'rabat' werd genoemd. Daarbij werd in de massief gemetselde muur een opening gelaten waarin later het deur- of raamkozijn werd geplaatst. Het houtwerk van zo'n blindraam werd door middel van de pleisterlaag vastgezet. De kozijnen die tegenwoordig worden gebruikt, zijn dikker dan het kozijn dat bij de blindramen gebruikelijk was. Zij steken aan de binnen- en aan de buitenkant verder naar voren en worden vastgezet met behulp van kozijnankers, die tussen de voegen van de beide spouwmuren worden gemetseld. In verband met deze verankering in het metselwerk wordt het kozijn van tevoren geplaatst (Lochtman, pag. 42). Zie ook het lemma 'Muurraam'. [N 32, 10a-c; N 55, 6a-c; monogr.; div.]
II-9
|
| 30261 |
kozijnanker |
kozijnanker:
[kozijn]aŋkǝr (Q098p Schimmert)
|
L-vormig ijzer waarmee een kozijn in de muur wordt vastgezet. Volgens een invuller uit L 289 werden kozijnen vroeger slechts met spijkers vastgezet. Het kozijnanker is een ontwikkeling van latere tijd. Zie voor het woordtype 'dook' (K 318, L 414) ook de toelichting bij het lemma 'Dook'. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel '(kozijn)-' het lemma 'Kozijn'. [N 32, 11a; N 55, 18a; monogr.]
II-9
|