| 32590 |
mesthoopje op het land |
hoopje mest:
hø̜pkǝ [mest] (L266p Sevenum),
mesthoopje:
[mest]hø̜pkǝ (L266p Sevenum)
|
Met de hieronder volgende termen wordt het hoopje mest bedoeld, dat men telkens met de mesthaak van de kar aftrekt. De gegevens die aan dit lemma hoofdzakelijk ten grondslag liggen, zijn tweeërlei: enkelvoudsvormen, verkregen door N 11, 18, en meervoudsvormen n.a.v. A 9, 30. Bij de bewerking van het materiaal konden uit de meervoudsvormen - als dat nodig was - enkelvouden worden afgeleid. Omdat het bij de bemesting van het land doorgaans om meerdere, ja zelfs rijen mesthoopjes gaat, is per woordtype achter de varianten of achter de plaatsnummers zoveel mogelijk de meervoudsvorm vermeld. Bij varianten van de typen hoopje (mest) en mesthoopje echter is het meervoud weggelaten, omdat het - behoudens een enkele, apart gedocumenteerde uitzondering - allerwegen met -s gevormd blijkt te worden. De termen aan het eind van dit lemma betreffen niet het hierboven bedoelde mesthoopje, maar een grote hoeveelheid mest die men, wanneer de mestvaalt vol zat en er op het erf geen plaats voor was, naar het land reed en daar op een bepaalde plaats op een hoop zette. Voor het (...)-deel van de betrokken varianten hieronder zie men het lemma (stal)mest. [N 11, 18 + 19; N 11A, 20a + b; A 9, 31]
I-1
|
| 32585 |
mestkar |
mestkar:
[mest]kar (L266p Sevenum)
|
De kar waarmee men stalmest naar het land vervoerde. Als deze kar niet uitsluitend voor het vervoer van mest bestemd was, werd ze na het mestuitrijden gereinigd. Als mestkar gebruikte men meestal de korte kar (L 115 vroeger, 159a, 163, 192a vroeger, 192b, 209, 216, 246 vroeger, 248, 265, 265b, 266, 288, 289, 290, 292, 320a, 324, 331, 331b, 369, 422), de slagkar (L 115 later, 192a later, 246 later, 247, 248, 265b, 270, 292, 294, 318b, Q 27, 191, 204a) en de aardkar (L 289, 314, 360, 364, 366, 367). Voor deze kartypen zij verwezen naar de aflevering betreffende de (oude) landbouwvoertuigen e.a.. Termen als mestwagen wijzen op een moderner vervoermiddel, dat - ook al is het tweewielig - wagen wordt genoemd, omdat het met luchtbanden is uitgerust. [N 11A, 7; N 17, 2a + 3a + 8 add. + 15b; A 42, 8a + b; monogr.]
I-1
|
| 24335 |
mestkever |
strontkever:
WLD
strònt-kaever (L266p Sevenum),
strontvlieg:
stroondvleeg (L266p Sevenum),
strontworm:
WLD
strònt-wòrm (L266p Sevenum),
stròntworm (L266p Sevenum)
|
Hoe noemt u de mestkever: een soort kever, groot blauwachtig glanzend, die in mest of van mest leeft (stronthommel, pekbeest, strontbeest, strontmulder) [N 83 (1981)] || mestkever [Roukens 03 (1937)]
III-4-2
|
| 32839 |
mestplakken verspreiden |
mestflaters uitereengooien:
mēstflāters˱ utǝriǝngoi̯ǝ (L266p Sevenum),
stronten breken:
strontǝ brē̜kǝ (L266p Sevenum)
|
De koemestplakken in de wei met een riek of schop uit elkaar slaan, om te voorkomen dat er zich op die plekken schitbossen vormen. [NM, 8b; N 11A, 40b; div.; monogr.]
I-2
|
| 33408 |
mestplank onder de zitstokken |
mestzolder:
mēszø̜ldǝr (L266p Sevenum)
|
De plank onder de zitplaats van de kippen die dient om de mest op te vangen. In L 245, P 51,174, 222, Q 9, 77, 88, 93 en 118 kende men een dergelijke voorziening niet; daar vielen de uitwerpselen gewoon op de vloer. [N 5A, 63b; A 48, 16g]
I-6
|
| 32581 |
mestspade, mestmes |
spade:
spā (L266p Sevenum),
turfspade:
tø̜rǝfspāi̯ (L266p Sevenum)
|
Het voorwerp waarmee men het in het vorige lemma bedoelde werk verrichtte. Dit gereedschap werd ook wel gebruikt voor het afsteken van ingekuild veevoeder of geperst hooi. Van de onderstaande termen zijn er vele niet specifiek voor de meststeker: zij noemen een bepaald soort gerei dat ook voor ander werk te gebruiken is. Voor de varianten van mest zij verwezen naar het lemma (stal)mest. [N 18, 15 + 21d; N 5A, 50b; N 11A, 12; monogr.]
I-1
|
| 33622 |
mestvaalt |
meste, miste:
meeste (L266p Sevenum),
mēstə (L266p Sevenum),
mesthoop:
meesthoeep (L266p Sevenum),
mestkuil:
meestkoel (L266p Sevenum),
aan ZND 01 is hier toegevoed het materiaal van ZND 31 (1939), 019
meestkoel (L266p Sevenum),
mestplaats:
mēstplats (L266p Sevenum)
|
[N 11A (zj)] [SGV (1914)]mesthoop bij de boerderij [DC 09 (1940)]
I-7
|
| 34364 |
mestvarken |
mestvarken:
mēsfęrkǝ (L266p Sevenum),
mē̜sfęrkǝ (L266p Sevenum)
|
Een varken dat gehouden worden om vet te mesten. [JG 1a, 1b, 2c; L 37, 49e; N C, add.; N 19, Q 111 add.; N 19, Q 204a add.; monogr.]
I-12
|
| 33878 |
met de benen zwaaien en bewegen tijdens het werpen |
krauwen:
krǫu̯ǝ (L266p Sevenum)
|
[N 8, 53]
I-9
|
| 21984 |
met de duiven naar de inkorfplaats gaan |
inkorven:
in-korve (L266p Sevenum)
|
Hoe zegt men: met de duiven naar de inkorfplaats gaan om aan wedstrijden deel te nemen? [N 93 (1983)]
III-3-2
|