| 20693 |
bloedworst |
bloedworst:
blōtwø̄rs (Q096d Smeermaas)
|
Bloedworst (bulling?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20718 |
bloem |
bloem:
blom (Q096d Smeermaas, ...
Q096d Smeermaas)
|
Bloem bestaat uit het inwendige van de korrel, de meelkern, en is wit tot grauw van kleur. In verband met het onderscheid tussen ''meel'' en ''bloem'' (zie de toelichting bij het lemma ''gemalen en gezuiverd graan'') zijn de opgaven die op het begrip "meel" duiden zoals roggemeel, tarwe, tarwemeel uit dit lemma overgebracht naar het lemma ''gemalen en gezuiverd graan''. Ten aanzien van het woordtype "patent" zij opgemerkt dat de patentbloem komt uit het hart van de meelkern wiens kleur mooi wit is (Schoep blz. 12). De graad van fijnheid wordt aangegeven door "0" (zero). Hoe meer zero''s, hoe fijner de bloem. [N 29, 15c; N 29, 14b; N 29, 14a; N 16, 80; N 29, 16] || Bloem van het meel (bloem, dons, blom, blons?) [N 16 (1962)]
II-1, III-2-3
|
| 29573 |
bodem |
bodem:
bōi̯ǝm (Q096d Smeermaas),
karbodem:
kārbōi̯ǝm (Q096d Smeermaas)
|
De uit planken bestaande bodem van de bak van de kar, wagen of kruiwagen. [N 17, 23 + 45; N 18, 99; N G, 53d; JG 1a; monogr.]
I-13
|
| 20681 |
boerenkool |
groen moes:
grø̄n mōs (Q096d Smeermaas)
|
Boerenkool (boeremoes?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 20682 |
boerenkoolstamppot |
groen moes ondereen:
grø̄n mōzondəreͅi̯n (Q096d Smeermaas)
|
Stamppot van aardappelen en boerenkool [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 34655 |
bok van het rijtuig |
voorste schei:
vø̜̄rstǝ šęi̯ (Q096d Smeermaas)
|
Zitplaats voor de koetsier of de voerman. Alleen bij het rijtuig vormt de bok een vast onderdeel. Bij de kar en de wagen wordt soms een plank tussen de berries gelegd die als geïmproviseerde zitplaats dient. Uit vragenlijst N 101, waar gevraagd werd naar de zitplaats van de voerman van een rijtuig, kwamen vrijwel uitsluitend opgaven van het type bok. [N 17, 38a-b + 40 + add; N G, 58d; N 101, 18a; monogr.]
I-13
|
| 34031 |
bonte koe met rode kop |
roodkop:
rutkǫp (Q096d Smeermaas)
|
Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe''(3.3.1). [N 3A, 123a]
I-11
|
| 34038 |
bonte koe met zwarte kop |
zwartkop:
zwartkǫp (Q096d Smeermaas)
|
[N 3A, 128]
I-11
|
| 34565 |
boomwagen |
duvel:
dyvǝl (Q096d Smeermaas)
|
Een kar die bestaat uit twee grote wielen, een as en een lange dissel. Deze kar wordt gebruikt om bomen en andere lange, zware voorwerpen te vervoeren, die men onder de as met een ketting bevestigt. De as tussen de wielen is niet recht, maar als een halve cirkel naar boven gebogen. De boomstam wordt boven in de halve cirkel opgehangen. De boomwagen wordt meestal door twee paarden.getrokken. In het grootste deel van Belgisch Limburg gebruikt men voor de boomwagen een benaming die tot het woordtype huurst kan worden herkend (zie Verstegen 1940). Omdat dit type zoveel vervormingen kende, is het hieronder opgesplitst in drie ondertypes (huts, uts, nuts). [N 17, 6 + 15b; N G, 51; N 50, 12b; JG 1d; L 1a-m; L 14, 20; L 32, 83; monogr.]
I-13
|
| 33814 |
boosaardig paard |
(een) kwade:
kūi̯ǝ (Q096d Smeermaas)
|
Onbetrouwbare paard dat onverwachts slaat en bijt. Gewoonlijk legt het daarbij de oren in de nek en laat het wit van zijn ogen zien. [JG 1a; N 8, 62o]
I-9
|