| 22364 |
knikkerkuiltje |
kuil:
koel (Q121b Spekholzerheide)
|
Een holletje in de grond, door de kinderen gebruikt bij het knikkeren? [DC 21 (1952)]
III-3-2
|
| 19316 |
knoeier |
hoddelkerel:
hod’delkeël (Q121b Spekholzerheide),
hoddelsjong:
hod’dels-jong (Q121b Spekholzerheide)
|
waardeloze vent
III-1-4
|
| 19076 |
knoest |
aas:
oas (Q121b Spekholzerheide)
|
kwast in het hout
III-4-3
|
| 17664 |
knokkelkuiltjes |
kuiltjes:
op de handen
kultjere oop de haeng (Q121b Spekholzerheide)
|
De deukjes op de gewrichten tussen hand en vinger, die men ziet op de handjes van dikke babys, maar ook wel bij dikke kinderen en mensen? [DC 21 (1952)]
III-1-1
|
| 33246 |
knollen uittrekken |
kruiden:
krūǝ (Q121b Spekholzerheide)
|
In oktober worden de bieten geoogst. Vroeger werden ze met een riek uitgestoken, later met een speciaal stuk gereedschap, zie het lemma Bietenrooier. Het bleef zwaar werk. Het object van het werkwoord is steeds "knollen" zoals in het lemma Knolvoer, Rapen (Coll.). Vergelijk ook het lemma Aardappels Rooien. [N Q, 11a; monogr.; add. uit Goossens 1963, kaart 17]
I-5
|
| 33237 |
knolvoer, rapen (coll.) |
kruid:
krūt (Q121b Spekholzerheide)
|
Rapen in het algemeen, als groenvoer of als ingekuild voer voor het vee gebruikt; herfstknollen. [N 12A, 4a; JG 1b, 2c; monogr.; add. uit N 11A, 29f en 29g; N 12, 40, N Q, 11a]
I-5
|
| 19350 |
knorrepot |
grombeer:
jrom’beer (Q121b Spekholzerheide),
knoterbeer:
knót’terbeer (Q121b Spekholzerheide),
knoterboks:
knót’terbóks (Q121b Spekholzerheide),
knoterbuil:
knót’terbül (Q121b Spekholzerheide),
knoterduppen:
knót’terduppe (Q121b Spekholzerheide),
knoterpot:
knót’terpot (Q121b Spekholzerheide),
rauwel:
rau’wel (Q121b Spekholzerheide)
|
brombeer || knorrepot || mopperpot
III-1-4
|
| 27943 |
knuppel |
steenknuppel:
štēknøpǝl (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Domaniale])
|
Dun rondhout voor de bekleding van zijwanden en dak. Vanwonterghem (pag. 232) noemt een "wâde" een dun rondhout met ongeveer 5 cm doorsnede en 1.50 meter lengte. Dit hout, vooral uit dennenhout vervaardigd, dient voor de bekleding van gangen. De invuller uit Q 202 gebruikt de term "spits" voor een halve steenknuppel. Volgens de informant uit Q 15 daarentegen was een "spits" een plankje van ongeveer 1.20 meter lengte, 3 tot 5 cm breedte en ongeveer 1.5 cm dikte. Hiermee werd het dak bekleed van ondersteuning tot ondersteuning op ongeveer 40 cm afstand al naar gelang de gesteldheid van het dakgesteente. [N 95, 415; N 95, 892; monogr.; Vwo 428; Vwo 726; Vwo 853; div.]
II-5
|
| 34058 |
koe |
koe:
kui̯ (Q121b Spekholzerheide)
|
Volwassen vrouwelijk rund, in de regel een rund dat één of meerdere keren gekalfd heeft. Zie afbeelding 5. Op de kaart is het woordtype koe niet opgenomen. [JG 1a, 1b; A 3, 37; A 4, 11; Gwn V, 2a; L 1a-m; L 4, 37; L 5, 27b; L 7, 61b; L 14, 26 en 88; L 20, 11; L 27, 5 en 57; L 29, 44; L 38, 44; L 40, 21b; L 44, 16, 21a en 39; R 12, 29; R (s]
I-11
|
| 33368 |
koedrempel, kribbeboom |
kribbeboom:
krebǝbōm (Q121b Spekholzerheide),
stolboom:
št˙ǫlbǭ.m (Q121b Spekholzerheide)
|
Een laag muurtje in de potstal dat de koeienstand van de voergang scheidt, ofwel de lage horizontale balk waar de koeien aan vastgebonden zijn in een stal zonder stalpalen, ofwel, in de stallen met een koeienstand, de horizontale balk die op de krib ligt en de stalpalen van onderen verbindt. De voorwerpen kunnen verschillend zijn, maar de functie is gemeenschappelijk. De meeste opgaven betreffen de verbindingsbalk van de stalpalen (onbekend in Q 187a, alleen in moderne boerderijen in Q 32). Deze balk ontbrak in L 159a, 191, 214a, 290, 291 en 377, waar de stalpalen in de grond of in de rand van de krib stonden. De onderste verbindingsbalk heeft de hoogte van de knie of de borst van de koeien. Waar in het lemma achter een opgave wordt vermeld balk met gaten betreft het geen verbindingsbalk maar een balk die op de grond tegen de krib of op de krib ligt en waaraan de koeien vastgebonden worden (met een touw door de balk of aan een ring door de balk). Sommige benamingen kunnen, opgevat als collectief, ook voor het hekwerk van stalpalen gelden. Zie ook afbeelding 10.B bij het lemma "koeienstand" (2.2.23). [N 5A, 38b en c; N 4, 61 en 61; A 10, 12 en 13; div.; monogr.]
I-6
|