| 25109 |
koude noordenwind, bijs |
bijs:
bies (Q121b Spekholzerheide)
|
noordoostenwind
III-4-4
|
| 18179 |
kousenband |
bindel:
bingel (Q121b Spekholzerheide)
|
kousenband [N 07 (1961)]
III-1-3
|
| 26087 |
kozijn |
deurgespan:
dȳrjǝšpan (Q121b Spekholzerheide
[(idem)]
),
venstergespan:
venstǝrjǝšpan (Q121b Spekholzerheide
[(idem)]
),
vensterraam:
venstǝrrām (Q121b Spekholzerheide)
|
Houten of metalen raamwerk, bestaande uit twee stijlen met een boven- en onderdorpel, waarin een deur of raam wordt aangebracht. In Q 113 zijn kozijnen pas kort in gebruik. Voorheen paste men een constructie toe die 'blindraam' of 'rabat' werd genoemd. Daarbij werd in de massief gemetselde muur een opening gelaten waarin later het deur- of raamkozijn werd geplaatst. Het houtwerk van zo'n blindraam werd door middel van de pleisterlaag vastgezet. De kozijnen die tegenwoordig worden gebruikt, zijn dikker dan het kozijn dat bij de blindramen gebruikelijk was. Zij steken aan de binnen- en aan de buitenkant verder naar voren en worden vastgezet met behulp van kozijnankers, die tussen de voegen van de beide spouwmuren worden gemetseld. In verband met deze verankering in het metselwerk wordt het kozijn van tevoren geplaatst (Lochtman, pag. 42). Zie ook het lemma 'Muurraam'. [N 32, 10a-c; N 55, 6a-c; monogr.; div.]
II-9
|
| 28332 |
kraagschroef |
telefoonbout:
tēlǝfōnbǫwt (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Laura, Julia])
|
Grote houtschroef waarvan het bovengedeelte de railvoet op de dwarsligger houdt. Het woordtype "telefoonbout" uit Q 113 en Q 121b voor respektievelijk de mijnen Emma en Willem-Sophia is een volksetymologische verbastering van "tire-fondbout". [N 95, 712; Vwo 453; Vwo 784]
II-5
|
| 20146 |
kraamverzorgster |
wachtsvrouw:
waads’vrauw (Q121b Spekholzerheide)
|
kraamverpleegster
III-2-2
|
| 24196 |
kraanvogel |
kroenekraan:
kroeënekraan (Q121b Spekholzerheide)
|
kraanvogel
III-4-1
|
| 20739 |
krakeling |
brezel (du.):
brit’sel (Q121b Spekholzerheide)
|
krakeling
III-2-3
|
| 24197 |
kramsvogel |
krammesvogel:
kram’mesvoeëjel (Q121b Spekholzerheide)
|
kramsvogel
III-4-1
|
| 27868 |
krans, afslagmijnen |
krans:
krans (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Domaniale]),
zijschoten:
zišø̜s (Q121b Spekholzerheide
[(Willem-Sophia)]
[Maurits])
|
De buitenste ring of ringen van schoten van een schietfront. In dit lemma is een onderverdeling gemaakt in: A. algemene benamingen voor de buitenste ring of ringen van schoten; B. kransschoten of afslagmijnen die aan de bovenzijde van het front zijn aangebracht; C. kransschoten of afslagmijnen die aan de zijkant van het front zijn aangebracht; D. kransschoten die in de buurt van het vloergesteente zijn aangebracht. Door het feit dat er in de vragenlijst N 95 geen onderscheid is gemaakt tussen vloerschoten en kopschoten van een krans en de gelijknamige schoten die worden geboord bij het schieten van de stok, zijn een aantal woordtypen en varianten uit de groepen B. en D. mogelijk ook van toepassing op de boorgaten van het schietfront van een galerij. [N 95, 434; N 95, 436; N 95, 437; N 95, 438; N 95, 431; monogr.; Vwo 51; Vwo 52; Vwo 189; Vwo 271; Vwo 279; Vwo 452; Vwo 455; Vwo 520; Vwo 521; Vwo 559; Vwo 649; Vwo 751; Vwo 756; Vwo 836]
II-5
|
| 31340 |
krasblok |
aanrijter:
ārīsǝr (Q121b Spekholzerheide)
|
Kraspen op een voetstuk. Het krasblok wordt gebruikt wanneer een nauwkeurige aftekening op het materiaal noodzakelijk is. Het krasblok wordt met zijn voet rustend op het werkblad langs het werkstuk geschoven, waarbij de scherpe punt van het werktuig een lijn trekt. Zie ook afb. 72. Het woordtype traskê (Q 5) is merkwaardig. Mogelijk betreft het hier een afleiding van het Franse werkwoord ɛtracerɛ met het Waalse deminutiefsuffix ɛ-kê ɛ(Frans ɛ-quinɛ). Vgl. ook de inleiding van Wld II.5, pag. XV, waar twee vergelijkbare vormen ɛs√ªkêɛ, "storing, dislokatie", eig. "drempeltje" en ɛbeurkêɛ, "tussenschacht", eig. "kleine schacht" worden besproken.' [N 33, 347]
II-11
|