| 33219 |
aardappelkuil, -groef |
kuil:
kul (L296p Steyl)
|
De plaats waar de aardappelen gedurende de winter buiten worden opgeslagen. In droge gebieden maakt men ronde opslagkuilen, wel tot twee meter diep. Waar het grondwater dicht aan de oppervlakte komt maakt men meestal langwerpige groeven; de grond wordt dan maar een decimeter weggegraven. De bodem en de wanden worden met stro bedekt; daarop worden de aardappelen uitgespreid. Op de aardappelen komt dan nog en laag stro en het geheel wordt met aarde afgedekt. Vroeger maakte men luchtgaten in de afdekkende aarde; in het uiteinde van een dergelijk luchtgat stak men een wis stro die lucht doorliet, maar ongedierte buiten hield. Tegenwoordig worden de kuilen met landbouwplastic afgedekt en houden autobanden het geheel op zijn plaats. Het regelmatig eerste element in samenstellingen met aardappel- is hier weggelaten. [N 12, 30; JG 1a, 1b; A 21, 1f; monogr.; add. uit N 5, 89; N 12, 29]
I-5
|
| 33165 |
aardappelloof |
loof:
lǫuf (L296p Steyl)
|
De bladeren van de aardappelplant. Ze worden na de oogst bijeengeharkt en verbrand; zie het lemma Aardappelloof Verbranden. Het regelmatig bepalend deel aardappel-, als eerste element in samenstellingen, is hier weggelaten. Bij het woordtype stro geeft de zegsman van L 386 op: "als het droog is". [N 12, 6; JG 1a, 1b, 2c; L 1, a-m; L 30, 34a; S 22; monogr.]
I-5
|
| 20899 |
aardappels schillen |
schillen:
petatte schèllen (L296p Steyl)
|
aardappels schillen [DC 23 (1953)]
III-2-3
|
| 33164 |
aardappelstruik |
struik:
struk (L296p Steyl)
|
Het geheel van de aardappelplant of aardappelbos: wortels, stengels. bladeren en bloemen. In het lemma en op de kaart is aangetekend waar zich de opvallende monoftong /u/ bevindt in struik, terwijl men een diftong of palatalisering zou verwachten; zie Stevens 1951, 249. Voor de fonetische documentatie van de typen aardappel en patat, zie het lemma Aardappel. [N 12, 5; JG 1a, 1b; A 23, 17c; Lu 1, 17c; monogr.]
I-5
|
| 33482 |
aardbei |
aardbeer:
eͅrdbīr (L296p Steyl),
aardbes:
érbés (L296p Steyl),
êrbês (L296p Steyl)
|
[DC GV (1935) M]aardbei [SGV (1914)] || De bekende, fris smakende rode vrucht van de aardbeienplant (aadbissem, aardbeer, aardbees, jaarbees, aardbezie, freis). [N 82 (1981)]
I-7
|
| 24922 |
aarde, grond |
aarde:
êrd (L296p Steyl)
|
aarde (grond) [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 29574 |
aarden pot |
aarden pot:
ē̜rdǝ pǫt (L296p Steyl),
uiles:
ūlǝs (L296p Steyl)
|
Aarden pot, bleekbruin van kleur. Dorren (Valkenburgs Woordenboek) merkt op pag. 15 over de term baar op: ø̄̄Naar de grootte onderscheidt men één-, twee- en drieschildersbaren, wijl ze gemerkt zijn met één, twee of drie schildjes (reliefstempels), met een inhoud van circa 20, 30 en 40 liter.ø̄̄ De driekroonse pot was een verglaasde pot voor het inmaken van zuurkool, braadworst en bonen. De pot was gemerkt met drie kroontjes en had een inhoud van 20 tot 50 liter. Het woordtype driekronenpot duidt waarschijnlijk een vergelijkbare pot aan. Zie hiervoor ook de toelichting bij het lemma ɛstroopvatɛ in wld II.2, pag. 59.' [N 49, 103b; L 1a-m; L 32, 15a; L 32, 15b; R 3, 5; S 1; monogr.]
II-8
|
| 23315 |
aardmannetje (kabouter) |
aardmannetje:
êrdmĕnke (L296p Steyl)
|
aardmannetje [SGV (1914)]
III-3-3
|
| 22741 |
aas in het kaartspel |
aas:
rōēten oas (L296p Steyl)
|
Aas: Ruiten aas. [SGV (1914)]
III-3-2
|
| 19021 |
achterdocht |
achterdocht:
(de o ligt; tussen o "pop"en oo).
achterdŏch (L296p Steyl)
|
achterdocht [SGV (1914)]
III-1-4
|