| 33433 |
oogststapel in de schuur |
tas(t):
tá.st (P056p Stokrooie)
|
De stapel van graanschoven die men in de schuur vormt, vooral in de tasruimte naast de dorsvloer, maar ook wel op een zolder (vooral bij kleine bedrijven), en ook wel van toepassing op de hooioogst. Veel benamingen van de stapel bevatten de naam van het geoogste gewas en/of geven aan waaruit de stapel bestaat. Vergelijk ook het lemma "graan stapelen in de schuur" (aflevering I.4, lemma 5.1.11). In de toelichting bij het lemma "tasruimte naast de dorsvloer" (3.3.2) is al gewezen op de metonymische verbanden tussen de twee groepen benamingen. De benamingen van de stapel worden gebruikt om de ruimte waarin gestapeld wordt aan te duiden. Interessant is hier het voorkomen van de benamingen gebont en verbont; het is een geval van doorgezette metonymie: de naam van de begrenzing is overgegaan op de ruimte (i.c. de tasruimte) en deze weer op hetgeen die ruimte bevat: de oogststapel. Daarna volgen in het lemma nog een aantal (bijna-)hapaxen die kennelijk van minder belang zijn. [N 5A, 69b; N 5, 82, 84 en 85; N 15, 49a; N C, 5b; JG 1a, 1b en 2c; L B2, 292; monogr.]
I-6
|
| 24220 |
ooievaar |
ooievaar:
ooievaər (P056p Stokrooie),
vdBerg; omgesp.
oi̯əvar (P056p Stokrooie)
|
ooievaar [ZND 48 (1954)] || ooievaar (102 bij iedereen bekend; nu verdwenen uit Brabant, behalve uit het noord-westen [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 20356 |
oom |
nonk:
nóónk (P056p Stokrooie)
|
hoe heet de broeder van uw vader of moeder? [ZND 48 (1954)]
III-2-2
|
| 17757 |
oor |
oor:
ūr (P056p Stokrooie)
|
Zie afbeelding 2.1. [JG 1a, 1b]
I-9
|
| 18237 |
oorring |
oorbel:
oerbellen (P056p Stokrooie)
|
een paar oorringen [ZND 40 (1942)]
III-1-3
|
| 17873 |
oorveeg |
oorveeg:
oerveeg (P056p Stokrooie, ...
P056p Stokrooie)
|
hoe heet een slag op de kaak ? Geef aan welke woorden gemeenzaam of plat zijn. [ZND 36 (1941)]
III-1-2
|
| 24361 |
oorworm |
oorworm:
fon. var. van "oorworm"niet overgenomen
oorworm (P056p Stokrooie)
|
oorworm [ZND 34 (1940)]
III-4-2
|
| 17935 |
op de loop gaan |
de bonen door zijn:
is de boonen door (P056p Stokrooie),
lopen gaan:
loepen gaon (P056p Stokrooie)
|
op de loop gaan [ZND 30 (1939)]
III-1-2
|
| 32922 |
op heukelingen zetten, zwelen |
opzetten:
ǫp˲zętǝ (P056p Stokrooie)
|
Het bijeenwerken van de langwerpige heuveltjes tot de kleinste soort hopen: heukelingen of heukels. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds: hooi. Wanneer het resultaat van de handeling, i.c. de heukeling, in het woordtype voorkomt, wordt steeds door middel van (...) verwezen naar de woordtypen van het lemma ''heukeling''. Om de vergelijking te vergemakkelijken is in dit lemma dezelfde volgorde van woordtypen of afleidingen daarvan aangehouden als in het lemma ''heukeling''. In dit en in de volgende lemma''s komen het woordtype opper en de afleidingen daarvan, zoals opperen, voor. Het type kent een achttal mogelijke typevarianten die onderling geen voorkeursvolgorde hebben: opper, upper, oppel, uppel, hopper, hupper, hoppel, huppel. In dit en in de volgende lemma''s zijn de vormen met en zonder begin-h als aparte woordtypen behandeld; de andere vormen staan steeds in dezelfde volgorde. De kaarten 39, 41 en 43, respectievelijk "op heukelingen zetten", "op hopen zetten" en "op oppers zetten" hebben alle drie dezelfde opbouw, die weer in verband staat met de opbouw van de kaarten 40, 42 en 44: "heukeling", "hoop" en "opper". Voor deze zes kaarten zijn ook dezelfde symbolen voor gelijke opgaven gebruikt. [N 14, 103; JG 1a, 1a, 1c; monogr.]
I-3
|
| 33851 |
op hol slaan |
lopen gaan:
lupǝ gǫnj (P056p Stokrooie)
|
Aan het hollen gaan, niet meer aan het commando gehoorzamen. [JG 1a, 1b; N 8, 81f]
I-9
|