| 26507 |
spankoord |
regelaar:
rēgǝlār (L318p Stramproy)
|
Het koordje waarmee men het schoen kan verstellen. [N O, 19n; Jan 158; Coe 139; Grof 161; N O, 36j add.]
II-3
|
| 31765 |
spanlat van de spanzaag |
spankluppel:
spanklø̜pǝl (L318p Stramproy)
|
Latje waarmee het spantouw aangedraaid wordt om de zaag op te spannen. Om te voorkomen dat het touw ontspant, zet men het latje vast achter de spanregel. Zie ook afb. 18. [N 53, 8b; N I, 1b; monogr.]
II-12
|
| 29164 |
spanplank |
voorstuk:
vø̄rstøk (L318p Stramproy)
|
Stevige lat die de naar achter stekende delen van de bovenstukken verbindt. Deze wordt vaak weggelaten, omdat het getouw zonder deze lat ook stevig genoeg is. [N 39, 9]
II-7
|
| 31764 |
spantouw van de spanzaag |
spandraad:
spandrǭt (L318p Stramproy)
|
Het touw aan de bovenzijde van het spanzaagraam waarmee de spanzaagarmen en het zaagblad worden opgespannen. Zie ook afb. 18. [N 53, 8a; N I, 1a; monogr.]
II-12
|
| 31760 |
spanzaag |
knabbenzeeg:
knabǝzɛ̄x (L318p Stramproy
[(spanzaag met grove rechte tanden om kachelhout te zagen)]
),
spanzeeg:
spanzɛ̄x (L318p Stramproy)
|
Handzaag, bestaande uit een houten raam waarin het zaagblad kan worden opgespannen. Zie ook afb. 18. Er bestaan diverse uitvoeringen van dit werktuig die voor verschillende werkzaamheden worden gebruikt. Zie ook de lemmata ɛschulpzaagɛ, ɛpenzaagɛ en ɛdraaizaag, keerzaagɛ. De spanzaag bestaat uit een horizontale lat, de spanregel, waarbij aan de uiteinden twee verticale, beweegbare latten zijn bevestigd. Het zaagblad wordt aan de onderzijde van deze twee latten met behulp van twee knoppen vastgezet. Om het zaagblad te spannen wordt er rond de bovenzijde van de twee latten een touw gelegd, dat met behulp van een spanstokje wordt strakgedraaid. Als het touw, en dus ook het zaagblad, de vereiste spanning hebben, wordt het spanstokje achter de spanregel vastgezet. In het zaagblad van de kortzeeg (kǫrt˲zē̜x), die in Neeritter (L 321) door de wagenmaker werd gebruikt, ontbrak om de drie tanden één tand. Op deze wijze kon het zaagmeel tijdens het zagen beter uit de zaagsnede verwijderd worden.' [N 47, 13a-b; N 53, 1b; N 53, 6a; N 53, 8; N I, 1; N 18, 128 add.; monogr.]
II-12
|
| 33904 |
spat |
koespat:
kuspat (L318p Stramproy),
spat:
spat (L318p Stramproy)
|
Er zijn verschillende soorten spat. Een beenwoekering aan de voorknie, soms ter grootte van een vuist, noemt men voorkniespat, een harde verdikking aan de onder- of binnenzijde van het spronggewricht spat. De ziekte is ongeneeslijk en veroorzaakt veelal kreupelheid. Zie ook het lemma ''bolspat'' (7.27). Zie afbeelding 19. [A 48A, 54f; N 8, 90d, 90f, 90g en 90j]
I-9
|
| 17694 |
speeksel uitspuwen |
spuwen:
spy.wən (L318p Stramproy)
|
(speeksel uit)spuwen [RND]
III-1-1
|
| 26505 |
speelman, klapspaan |
klapspaan:
klapspaan (L318p Stramproy),
klikspaan:
klekspǭn (L318p Stramproy)
|
Aan het staakijzer bevestigde houten of ijzeren lat of van armen voorziene ijzeren kop waarmee het schoen in schuddende beweging wordt gehouden. In P 55 had de as vier vlakke kanten. In P 58 en Q 83 waren er respectievelijk vier tappen (tapǝ) en vier tanden (tān) of knotsen (knotsǝ) aan de kop bevestigd (Vanderspickken, pag. 112). De wippelaar uit Q 9 bestond uit hout met leer ertegen. [N O, 14n; A 42A, 18; N D, 32; Vds 150; Jan 157; Coe 138; Grof 159]
II-3
|
| 34114 |
speen van de koe |
deem:
dēm (L318p Stramproy)
|
[N C, 12; JG 1a, 1b; A 30, 6a; L 8, 24b; L 14, 27b; L 49, 6a; monogr.]
I-11
|
| 20165 |
spenen |
spenen:
spīǝnǝ (L318p Stramproy)
|
Het veulen het zuigen ontwennen. [JG 1a, 1b; N 8, 59]
I-9
|