| 33706 |
natuurlijke waterloop |
beek:
bē̜k (L432p Susteren)
|
Natuurlijke, smal stromende waterloop. [N 27, 25; N 27, 24; A 2, 48; A 10, 21; A 20, 1d; A 20, 1c; AGV, m1; L 24, 17; L 24, 27; L 33, 10; L 37, 15; R I, 23; S 33; monogr.]
I-8
|
| 26442 |
natuursteen |
blauwe steen:
blǫwǝ štęjn (L432p Susteren),
breuksteen:
brø̄kštęjn (L432p Susteren),
duitse steen:
dø̜jtsǝ štęjn (L432p Susteren
[(harde steen om grof te malen)]
),
natuursteen:
natȳrštęjn (L432p Susteren),
tufsteen:
tøfstęjn (L432p Susteren)
|
In de natuur aangetroffen steen die al dan niet met gereedschappen bewerkt is. In het eerste geval spreekt men van breuksteen, in het tweede van gehouwen steen. Tot de natuursteen worden onder meer kalksteen of hardsteen, graniet, zandsteen en tufsteen gerekend. De natuursteen staat in tegenstelling tot de kunststeen, die uit verschillende grondstoffen vervaardigd wordt. Zie ook de lemmata 'Hardsteen' en 'Zandsteen'. [N 30, 55c; N 30, 55g; N 30, 56; N 31, 31a; monogr.] || Molensteen vervaardigd uit natuursteen. De natuursteen is in het algemeen afkomstig uit steengroeven van het Duitse Eifelgebergte. Het betreft een zeer poreuze lavasteen die een groot snijdend vermogen heeft en dus uitermate geschikt is voor het malen van tarwe en rogge. De steen is echter snel afgesleten en moet zeer vaak gescherpt worden. Het woordtype franse steen, eigenlijk een kunststeen, is in dit lemma opgenomen omdat de betreffende molenaars ook deze steen als een natuursteen beschouwen. Hetzelfde geldt voor de woordtypen gegoten steen (l 372), ceramieksteen (Q 83), engelse steen (P 176), halfengelse (Q 112) en blauwe engelse (steen) (l 370). De drie laatstgenoemde woordtypen zijn benamingen voor een verbeterde soort Franse steen, vervaardigd van hardere zoetwaterkwarts, die naar Engeland werd geëxporteerd. De halfengelse steen houdt wat hardheid betreft het midden tussen een Franse steen en een Engelse steen. [N O, 17e; Vds 182; Jan 174; Coe 117; Grof 139; N D, 5; N O, 17h; N O, 17i]
II-3, II-9
|
| 25012 |
nauw, eng |
eng:
èng (L432p Susteren),
éng (L432p Susteren, ...
L432p Susteren)
|
klein van in- of doorgang, niet wijd, met weinig ruimte [bekremmeld, eng, strang, nauw] [N 91 (1982)] || nauw [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 18909 |
nauwgezet; nauwgezet persoon |
precies:
prəsĭĕs (L432p Susteren),
secuur:
secuur (L432p Susteren),
səkūūr (L432p Susteren)
|
Hij is op zijn punt - sekuur (a.gezegd v.e. persoon; b.v.e. werk) [RND] || met zorg en aandacht te werk gaand, niet slordig of oppervlakkig [consciëntieus, secuur, precies, weiger] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 17766 |
navel |
navel:
navel (L432p Susteren),
ná:vəl (L432p Susteren),
náávəl (L432p Susteren)
|
navel [DC 02 (1932)] || Navel: het litteken van de navelstreng midden op de buik (nakker, nagel, navel). [N 84 (1981)]
III-1-1
|
| 20282 |
navelbandje |
navelbandje:
navelbendje (L432p Susteren)
|
navelbandje [nagelbendje] [N 25 (1964)]
III-2-2
|
| 24347 |
neet, luizenei |
neet:
neet (L432p Susteren),
nete m.v.
neet (L432p Susteren)
|
neet [SGV (1914)] || neet, luizenei [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 30233 |
negblokken |
sierstenen:
sērštęjn (L432p Susteren)
|
Bergstenen blokken die in het metselwerk worden aangebracht ter verlevendiging van venster- en ingangsneggen. Zie ook afb. 52. Volgens de invuller uit Q 121c konden de negblokken uit mergel, kunststeen of hardsteen vervaardigd zijn. [N 32, 12a]
II-9
|
| 18042 |
negenoog |
negenoog:
neugenaug (L432p Susteren),
neugenoug (L432p Susteren),
neugəòwch (L432p Susteren)
|
negenoog, bloedzweer [SGV (1914)] || Negenoog: kwaadaardige steenpuist omgeven door andere steenpuisten die ineen vloeien (negenoog, negenoger, kwader). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 17629 |
nek |
nek:
nak (L432p Susteren),
nàk (L432p Susteren)
|
nek [DC 01 (1931)]
III-1-1
|