| 25208 |
windstilte |
stil (weer):
sjtil (L331p Swalmen),
stil van wind:
sjtil van windj (L331p Swalmen),
windstil (weer):
windjsjtil (L331p Swalmen, ...
L331p Swalmen)
|
windstil, zonder wind, gezegd van het weer [blak, stil] [N 81 (1980)] || windstilte, toestand dat er geen wind is [blakte] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 33832 |
windzuiger |
lochtzuiger:
lochtzuiger (L331p Swalmen),
windhapper:
wentjhapǝr (L331p Swalmen),
windzuiger:
wentjzȳ.gǝr (L331p Swalmen)
|
Paard dat zich bijv. op de rand van een deur of voerbak vastklemt en met een klokkend geluid lucht naar binnen zuigt, die in de plaats van in de longen in de maag terechtkomt. Door te veel lucht in de maag kan het koliek (zie het lemma ''buikkrampen'' (7.4)) krijgen. [JG 1a, 1b; N 8, 62q, 84f en 85; A 48A, 41b en 41c]
I-9
|
| 21782 |
winkel |
winkel:
eine winkel haje (L331p Swalmen),
winkel (L331p Swalmen),
winkeltje:
winkelke (L331p Swalmen)
|
het huis of een gedeelte van een huis waar koopwaren in het klein worden verkocht [winkel, nering, doening] [N 89 (1982)] || winkel drijven [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 21778 |
winkel drijven |
winkel houden:
eine winkel haje (L331p Swalmen)
|
winkel drijven [N 102 (1998)]
III-3-1
|
| 18434 |
winkelhaak |
winkelhaak:
weŋkelhǭk (L331p Swalmen),
weŋkǝlhǭk (L331p Swalmen),
winkelhoak (L331p Swalmen)
|
Haak waarvan de armen een hoek van 900 vormen. Met de winkelhaak wordt haaks afgetekend of kunnen werkstukken op hun haaksheid worden gecontroleerd. De winkelhaak kan L- of T-vormig zijn uitgevoerd en al dan niet van een aanslag (blok) of maatverdeling zijn voorzien. De T-vormige winkelhaak wordt ook T-haak of kruishaak genoemd. Zie ook het lemma "winkelhaak" in Wld II.9, pag. 10 en afb. 76. [N 33, 318a; N 33, 318c-d; N 64, 79b; monogr.] || Rechthoekige scheur in een kledingstuk. Een mogelijk verklaring van het woordtype vijf (c.q. fünf) geeft het WNT (XXI, pag. 536 s.v. ɛvijfɛ 4): ø̄Wat den vorm heeft van een cijfer ɛvijfɛ. Gewest. in het Zuiden als ben. voor een winkelhaak (scheur), die aan een Romeinse V doet denkenø̄.' [N 59, 192b; N 62, 43b; N 62, 43c; Gi 1.IV, 11; MW; S 44; monogr.] || winkelhaak [SGV (1914)]
II-11, II-7, III-1-3
|
| 22770 |
winnen |
winnen:
winne (L331p Swalmen),
wènne (L331p Swalmen)
|
II. [Winnen]. || Winnen.
III-3-2
|
| 21881 |
winst |
winst:
wins (L331p Swalmen)
|
de opbrengst boven de kosten [winst, voordeel, bonheur, beneficie, rabat, avetje] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 18676 |
winterkleren |
winterkleren:
wintjerkleijer (L331p Swalmen)
|
winterkleren [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 24279 |
winterkoninkje |
amenmusje:
in L 320a en in L 326 heet de winterkoning "bijenmuske"; is aome- hier "bij"? ©
ao.memöske (L331p Swalmen),
winterkoninkje:
wi.njterkeu.ninkske (L331p Swalmen),
winjterkeuningske (L331p Swalmen)
|
winterkoning (9,5 overal bekend; klein beweeglijk bruin bolletje met opstaand wiebelstaartje; maakt bolnest met zijopening; veel jongen; zang leuk liedje, ook s winters [N 09 (1961)]
III-4-1
|
| 32703 |
wintervoor |
drootvoor:
drōt˲[voor] (L331p Swalmen),
ril:
rel (L331p Swalmen),
wintervoor:
we.ntjǝr[voor] (L331p Swalmen)
|
Met de wintervoor bedoelt men de voren die in het najaar zodanig geploegd worden, dat de akker in de winter goed kan uitvriezen. Dat kunnen brede en ondiepe voren zijn, die de voorlopig onder te ploegen mest bedekken, maar ook de walletjes die ontstaan wanneer men telkens twee voren tegen elkaar ploegt. Met de in dit lemma vermelde termen wordt niet alleen het voortype bedoeld maar ook - wat vooral voor de meervoudsvormen geldt - het geheel van voren die men met het oog op de winter geploegd heeft, de op wintervoren geploegde akker zelf. Voor het (...)-gedeelte van de varianten zie men het lemma ploegvoor. [N 11, 59a; N 11A, 113d + 137 m; monogr.]
I-1
|