| 33424 |
dorsvloer |
deel:
dē̜ ̞l (L246a Swolgen),
den:
dęn (L246a Swolgen),
schuurden:
sxyrdęn (L246a Swolgen)
|
De harde lemen vloer in de schuur waarop met de vlegel gedorst wordt, bij uitbreiding ook de ruimte in de schuur waarin de dorsvloer ligt. Bij het binnenhalen van de oogst wordt de kar of de wagen tot op de dorsvloer gereden en vandaaraf wordt de oogst in de tasruimten geborgen (zie aflevering I.4, par. 5.1). Wat betreft de ligging van de dorsvloer onderscheidt men de dorsvloer in de dwarsrichting van de schuur (tussen de tasruimten in of naast de enige tasruimte) en die in de lengterichting (meestal naast de tasruimte(n), soms ook er tussen). In het noorden van Nederlands-Limburg wordt de brede voergang in het midden van een dubbele stal ook wel als dorsvloer gebruikt. Zie ook aflevering I.4, par. 6.1. In samenstellingen met schuur als eerste lid treedt vaak een verkorting van dit eerste element op. Zie afbeelding 14. [N 5A, 67a; N 5, 127; N 14, 8 en 9a; JG 1a, 1b, 2a en 2c; A 7, 33; L 1a-m; L B2, 293; L 16, 14 en 15a; L 33, 23; R 3, 57; Gwn 4, 8; S 6 en 50; monogr.]
I-6
|
| 33296 |
dovenetel (algemeen) |
netel:
nētǝl (L246a Swolgen)
|
Lamium L. Dit plantengeslacht, dat van 10 to 60 cm hoog kan worden, lijkt nogal op de brandnetel met dezelfde soort grofgezaagde bladeren, die overigens géén brandend gevoel veroorzaken, en ook met in bosjes tegen de stengel groeiende bloemen. Deze bloemen zijn evenwel veel groter, gekleurd en lipvormig. Verschillende soorten van dit onkruid komen vrij algemeen voor en worden in de praktijk amper van elkaar onderscheiden. De bekendste zijn wel de witte en de paarse dovenetel die hieronder in een apart lemma worden behandeld. In dit lemma staan de algemene benamingen bijeen. [N 37, 16a; A 60A, 75; L 1, a-m; L 1u, 39; L B2, 334a; L 15, 3; S 7; monogr.]
I-5
|
| 20659 |
draad |
bast:
mv. ertebaest
bāst (L246a Swolgen),
draad:
drǭt (L246a Swolgen)
|
Samenhangend geheel van ineengedraaide vezels (van vlas, hennep, katoen, zijde of andere stof) tot een aanmerkelijke lengte dun uitgesponnen. Bij de antwoorden op de vraag naar draad of draad garen in de enquête van Schrijnen - Van Ginneken - Verbeeten (S) leest men nogal eens de opmerking dat ø̄draadø̄ ook van ijzer kan zijn, terwijl een ø̄draad garenø̄ vaam wordt genoemd. Daarom kunnen draad en vaam in eenzelfde plaats genoemd worden voor het begrip ø̄draadø̄. Het is ook duidelijk dat het algemeen Nederlandse draad het oudere vadem gaat verdringen. [N 62, 55b; N 62, 55a; L 1a-m; L 1u, 40; L 8, 29; L 17, 4; L A2, 304; L B1, 69; L B1, 76; Gi 1.IV, 26; Wi 5; S 27; monogr.] || vliezen van de erwt, die loslaten bij het koken
II-7, III-2-3
|
| 17856 |
draaien |
draaien:
drejje (L246a Swolgen),
keren:
kiere (L246a Swolgen)
|
draaien [DC 02 (1932)] || keren [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 33727 |
draaihek |
haspel:
hāspǝl (L246a Swolgen)
|
Een hek dat op scharnieren of haken draait aan de ingang van een wei, gemaakt van prikkeldraad of houten latten. [N 14, 68a; N M, 5; A 25, 5d; L B 19, 6; monogr.]
I-8
|
| 17806 |
dragen |
dragen:
drage (L246a Swolgen)
|
dragen [DC 02 (1932)]
III-1-2
|
| 20500 |
drank |
drank:
drāŋk (L246a Swolgen),
zatsel:
zatsəl (L246a Swolgen)
|
drank || hoeveelheid drank om dronken te worden
III-2-3
|
| 21153 |
dreef |
dreef:
drift (L246a Swolgen)
|
dreef [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 18877 |
drenzen |
blren:
blère (L246a Swolgen),
driften:
drifte (L246a Swolgen),
grijnen:
cf. Vd s.v. "grijnen"zie ook grienen
grene (L246a Swolgen)
|
drenzen [SGV (1914)] || drenzerig huilen || zeurig huilen
III-1-4
|
| 24498 |
driekleurig viooltje |
viool:
vioeël (L246a Swolgen)
|
viooltje, bloem
III-4-3
|