e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Tegelen

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
erwten- of bonenranken ranken: reng (enkelv. rank) (Tegelen) [N Q (1966)] I-7
erwtenzetter, gereedschap om erwten te zetten erwtenpoter: boenepäöter (Tegelen), ertepäöter (Tegelen) [N 18 (1962)] I-7
esdoorn esdoorn: -  esdoorn (Tegelen) gewone esdoorn [DC 69 (1994)] III-4-3
eten (ww.) eten: aete (Tegelen, ... ), éttə (Tegelen), ww  aete (Tegelen) eten [DC 35 (1963)], [DC 37 (1964)], [RND] III-2-3
etensketeltje etensketeltje: aetes-kaetelke (Tegelen), aeteskaetel(ke) (Tegelen), henkelmann (d.): hinkelman (Tegelen), knuur: knūūr (Tegelen) tweelingpannetje (voor soep en aardappelen) om eten naar arbeiders in het veld te brengen (hinkelman) [N 20 (zj)] III-2-1
etensresten klitsklatsjes: klits’kletskes (Tegelen), overschot: Syst. Veldeke  euversjeut (Tegelen), Syst. WBD  ueversjot (Tegelen), resten: Syst. Veldeke  reste (Tegelen) Etensresten, overschotjes (orte?) [N 16 (1962)] || laatste etensrestjes III-2-3
evangelie evangelie: evangelie (Tegelen) De tweede lezing, het evangelie [t evangillie, evangjillióm?]. [N 96B (1989)] III-3-3
evenaar, tweespanszwenghout warshout: wē̜rshǫlt (Tegelen), wē̜rshǫu̯t (Tegelen) De balans of het dubbele zwenghout is het dwarse verbindingsstuk tussen een (zwaar) akkerwerktuig en de beide zwenghouten van een tweespan. Zie afb. 99. Bij de betrokken woordtypen hieronder is in (d)wars e.d. steeds de a als klinker aangehouden, ook al beantwoordt aan de dialectvarianten meestal een type met e (dwerg e.d.) of ee (dweers e.d.). Voor het ''...''-gedeelte van sommige varianten zij verwezen naar het lemma ''zwenghout''. De daar onderscheiden typen eegdhaam, eeghaam, eghaam en hun varianten zijn in dit lemma door ''eghaam'' resp. ''eghaam'' gesubstitueerd. [JG 1b + 1c + 1d + 2c; N 11, 34b; N 11A, 104; N 13, 87 add.; N 17, 69b add.; div.; monogr.] I-2
ezelsrug ezelsrug: ē̜zǝlsrø̜k (Tegelen) Een uit metselstenen vervaardigd en aan weerszijden enigszins overstekend, kapvormig bovendeel van een muur. Zie afb. 43. [N 31, 43a; monogr.] II-9
feest bij de ondertrouw add. naar pastoor gaan: Als n verloofd paar besloten had om in t huwelijksbootje te stappen, was hun eerste officiële gang naar de pastoor, om hem van hun voornemen in kennis te stellen, en de trouwdatum vast te stellen. Ze moesten dan tevens een vrij simpel godsdienstexamen afleggen, wat gewoonlijk neerkwam op het beantwoorden van enkele vragen uit de "kattegissemus". Men noemde dit "nao pesjtoër gáon". Intussen hadden de "naobere"reeds de nodige maatregelen getroffen om het ondertrouwde paar op "daverende"wijze te begroeten. In de nabijheid van de woning der aanstaande bruid had men n.l. de "katteköp"reeds in gereedheid gebracht. Zodra de uitkijkpost de komst van het paar had aangekondigd, werd het in petroleum gedrenkte lapje aan t uiteinde van een lange staak ontstoken en bij de lont van de katteköp gehouden, waarop weldra meerdere zware schoten door de lucht dreunden, want gewoonlijk had men een batterij van 4-6 van die katteköp klaar liggen.  nao pesjtoër gáon (Tegelen) [Sub Oude plaatselijke volksgebruiken]. III-3-2