| 26051 |
berrie |
berrie:
bø̜ri (L270p Tegelen),
berries:
bø̜ris (L270p Tegelen),
boom:
(mv)
bø̜i̯m (L270p Tegelen),
karboom:
kęrbǫu̯m (L270p Tegelen),
voorboom:
(mv)
vø̄rbø̜i̯m (L270p Tegelen)
|
Elk van de twee bomen van de hoog- en stortkar waartussen het paard gespannen werd. De berries van de hoogkar verschillen essentieel van die van de stortkar: bij de eerste lopen de berries onder de hele bak door en maken ze er deel van uit (de zijwanden worden erop vastgezet), terwijl bij de tweede de berries tot halverwege de bak lopen en een aparte constructie vormen waarop de bak rust. Hierdoor kan de bak van de stortkar kippen, terwijl de berries op hun plaats blijven. Wanneer de bak van de hoogkar echter gekipt moet worden, gaat het hele voorstel van de kar omhoog. [N 17, 16 + 50b; N G, 54b + 64b; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 32, 63; L 34, 10; A 27, 20; Lu 5, 20]
I-13
|
| 33443 |
beschermstenen of -palen |
schamppaaltjes:
šamppø̜̄lkǝs (L270p Tegelen),
schamppalen:
šamppø̜̄l (L270p Tegelen),
(enk)
šamppǭl (L270p Tegelen),
schampstenen:
šampštɛi̯n (L270p Tegelen)
|
Beschermstenen van natuursteen of dikke houten beschermpalen (soms ook wel van ijzer) worden geplaatst schuin tegen zijkanten van poorten en tegen hoeken van muren of tegen brugleuningen om beschadigingen door voertuigen te voorkomen. Bij boerderijen komen ze vooral voor aan schuurpoorten en ingangspoorten (van de gesloten hoeve). Soms dienen de stenen of palen ook als steun voor de muur waartegen ze rusten. Meervoudige opgaven benoemen de beide beschermstenen of -palen aan weerskanten van een opening. Zie ook afbeelding 18.a bij het lemma "poort" (4.1.1). [N 4A, 43a; monogr.; add. uit N 4A, 42f]
I-6
|
| 20522 |
beschimmeld |
beschimmeld:
besjumməld (L270p Tegelen)
|
beschimmeld; Hoe noemt U: Met schimmel bedekt, gezegd van een brood [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 20790 |
beschuit |
beschuit:
besjúut (L270p Tegelen),
besjúút (L270p Tegelen)
|
de beschuit [N 29 (1967)]
III-2-3
|
| 20416 |
beschuit met muisjes |
beschuit met muisjes:
Syst. WBD
besjuut mét muuskes (L270p Tegelen, ...
L270p Tegelen),
besjūūt met muuskes (L270p Tegelen, ...
L270p Tegelen),
beschuit met muizenkeuteljes:
Syst. WBD
besjuut mit moezekeutelkes (L270p Tegelen),
beschuit met muizenkeuteltjes:
Syst. Veldeke
besjuut mèt moezekeutelkes (L270p Tegelen, ...
L270p Tegelen),
Syst. WBD
besjuut mit moezekeutelkes (L270p Tegelen)
|
Beschuiten met muisjes [N 16 (1962)]
III-2-2, III-2-3
|
| 20711 |
beschuitbol |
beschuitbol:
bǝšȳtbol (L270p Tegelen),
beschuitebol:
bǝšȳtǝbol (L270p Tegelen),
beschuitenbol:
Syst. Veldeke
besjuteböl (L270p Tegelen),
Syst. WBD
besjuuteböl (L270p Tegelen),
Syst. WBD67
besjuuteböl (L270p Tegelen)
|
[N 29, 61; N 29, 60]Beschuitbollen, éénmaal gebakken en niet doorgesneden (bestelle?) [N 16 (1962)]
II-1, III-2-3
|
| 25631 |
beschuitdeeg |
beschuitedeeg:
bǝšȳtǝndejx (L270p Tegelen),
deeg:
dęjx (L270p Tegelen)
|
[N 29, 58]
II-1
|
| 25633 |
beschuitdoppen |
beschuitdoppen:
bǝšȳtdø̜p (L270p Tegelen),
beschuitedoppen:
bǝšȳtǝdø̜p (L270p Tegelen)
|
De vormen die bij het opbollen van beschuitdeeg gebruikt worden. [N 29, 59b; N 29, 59a]
II-1
|
| 25630 |
beschuitgelei |
beschuite-gelei:
bǝšȳtǝ šǝlęj (L270p Tegelen),
gelei:
gelei (L270p Tegelen)
|
Honingzoet, ingrediënt voor de bereiding van beschuit" (z. Van Dale 9de druk blz. 235), is beschuitgelei. Vraag N 29, 57c luidde: "Welke andere stoffen worden aan het meel toegevoegd?" Op deze vraag kwamen allerlei verschillende antwoorden die tevens op verchillende stoffen of producten duidden. Een aantal opgaven betekent "beschuitgelei". Hiervan is een apart lemma gemaakt, waarin ook zijn opgenomen de "zeep"-opgaven. Heel waarschijnlijk is de "zeep" een ingrediënt van de gelei. Dus moet men de "zeep"-opgaven niet synoniem beschouwen met de "gelei"-opgaven. De antwoorden die vallen onder de woordtypen "vet", "vetstoffen", "boter", "zetmeel", "stroop", "blanke stroop", "honing", "glucose", "suiker", "bastaardsuiker", "Barbados-suiker", "zout", "eieren", "wit van ei", "eiwit", "eende-eieren", "gist", "natte gist'''', "heffe", "potas", zijn niet fonetisch gedocumenteerd. Uiteraard kunnen al deze genoemde stoffen ingrediënten zijn voor het bereiden van beschuit.' [N 29, 57c]
II-1
|
| 25628 |
beschuitmeel |
patentmeel:
patɛntmē̜l (L270p Tegelen),
straffe bloem:
štrafǝ blōm (L270p Tegelen)
|
Meel voor het bereiden van beschuitdeeg. Momenteel wordt hier het beste meel voor gebruikt, vroeger wel eens tarwe- of griesmeel. [N 29, 57a]
II-1
|