| 31700 |
trekzaag, boomzaag |
kortijzer:
kǫrt˱ī.zǝr (L270p Tegelen),
kǫrt˱īzǝr (L270p Tegelen),
kortzaag:
kǫrt˲zāx (L270p Tegelen),
trekzaag:
tręk˲zāx (L270p Tegelen)
|
Zaag met een blad van 1.5 tot 2 meter lengte. De twee handvatten van de zaag liggen in het verlengde van het zaagblad en steken daar 30 à 40 cm boven uit. De trekzaag dient om bomen en ruw hout door te zagen. Ze wordt bediend door twee personen. Zie ook afb. 2. De trekzaag wordt behalve door de houtzager ook door andere houtbewerkende beroepen gebruikt. De kuiper zaagt er stukken boomstam mee die ongeveer de lengte van een duig hebben en de klompenmaker de zgn. bollen, stukken boomstam in de lengte van een klomp. [N E, 7; N 18, 128; N 47, 14; N 50, 11a + 17a; N 75, 116a; L 36, 49; Bakeman 8; monogr.]
II-12
|
| 19362 |
treuzelaar |
troggelboks:
cf. WNT XVII-2, kol. 3077, s.v. "troggelen (I)- truggelen"5. aarzelen; talmen, langzaam werken ....
trug’kelbôks (L270p Tegelen)
|
treuzelaar
III-1-4
|
| 23672 |
triduüm |
tridum (<lat.):
tridium (L270p Tegelen)
|
Een driedaagse godsvruchtoefening, triduüm . [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 34300 |
troep biggen in het algemeen |
klocht:
klox (L270p Tegelen),
klōx (L270p Tegelen),
troep:
trup (L270p Tegelen)
|
In dit lemma wordt het begrip biggen of wat daarvoor in de plaats kan komen achter nest, toom enzovoorts niet gedocumenteerd. [N 19, 17; N 76, add.]
I-12
|
| 34549 |
troep ganzen |
zwerm:
zwɛrm (L270p Tegelen)
|
In vraag A 4, 18 en L 20, 18 werd gevraagd naar de dialectwoorden voor een "troep" schapen, koeien, varkens, ganzen. In dit lemma zijn alleen die antwoorden opgenomen die specifiek op een "troep ganzen" duiden. [A 4, 18; L 20, 18]
I-12
|
| 34464 |
troep kippen |
klocht:
klox (L270p Tegelen),
klōx (L270p Tegelen)
|
Varianten van kippen, hennen, hoenders enz. zijn niet gedocumenteerd. Zie hiervoor het lemma ''kippen'' (5.2.1). Alleen de benamingen voor troep zijn in dit lemma opgenomen. [N 19, 63; A 4, 18; L 4, 18; L 20, 18; S 37; monogr.]
I-12
|
| 29936 |
troffel |
troffel:
trufǝl (L270p Tegelen)
|
Metselaarsgereedschap, bestaande uit een metalen blad van driehoekige vorm aan een gekromde steel met houten handvat. De troffel wordt gebruikt om specie op de stenen te brengen en uit te strijken en om metselstenen op maat te hakken. Zie afb. 1a. Het woordtype schmeisstroffel was in Q 121 van toepassing op een troffel die bij het pleisteren werd gebruikt. De voorkant van het blad van deze troffel was, in tegenstelling tot dat van de gewone troffel, niet rond maar recht afgewerkt. Zie ook het lemma 'pleisteren'. [Wi 3; N 30, 7a; monogr.]
II-9
|
| 30123 |
troggewelf |
segmentgewelf:
sǝxmɛnt˲gǝwø̜lǝf (L270p Tegelen)
|
Segmentgewelf, gewoonlijk ter dikte van een halve metselsteensteen, dat tussen ijzeren balken is aangebracht. Het wordt vaak toegepast als overdekking van een kelder. De lagen ervan worden evenwijdig met de balken gelegd zodat ze bij het metselen door een formeel moeten worden ondersteund. Zie ook afb. 33. In Q 121 werden de gleuven tussen de verschillende troggewelven van een kelder vaak opgevuld met stukken steen of steenslag. Men noemde deze opvulling 'schrotten' ('šrǫtǝ'). [N 32, 20a; monogr.]
II-9
|
| 22861 |
trommeltje |
trommetje:
trömkə (L270p Tegelen)
|
trommeltje [RND]
III-3-2
|
| 34198 |
trommelzucht |
opgelopen (volt. deelw.):
opgǝlǫu̯pǝ (L270p Tegelen),
oplopen:
oplǫu̯pǝ (L270p Tegelen)
|
Een sterke gasophoping in de pens bij koeien vooral veroorzaakt dor het eten van nat of bedauwd gras en klaver. Deze trommelzucht belet, door druk op de longen, de ademhaling en leidt tot hevige benauwdheid die de dieren kan doen stikken (Berns 1983, blz. 129). Zie ook het lemma ''trommelzucht'', ''meteorisme'' in wbd I.3, blz. 468-471. [N 3A, 90; L 23, 1c; A 48A, 6; N C add.; monogr.]
I-11
|