| 28882 |
maasnaald |
maasnaalde:
mǭsnajl (K353p Tessenderlo)
|
Grote naainaald met lang oog om mee te mazen. [N 62, 49c]
II-7
|
| 33107 |
maat houden bij het dorsen |
slaghouden:
slaxhē̜ǝvǝ (K353p Tessenderlo)
|
Wanneer men met meer dan één man dorst, moet men goed de maat houden; zie ook de algemene toelichting bij deze paragraaf. In dit lemma staan de benamingen voor dit houden van de juiste maat bijeen. De uitdrukking boekweit dorsen, of beter: boekweitkoek dorsen of - slaan (en heteroniemen, zie het lemma ''boekweit'', 1.2.10) betekent doorgaans: "ritmisch, op maat dorsen"; de term is een onomatopee. Soms ook betekent de uitdrukking dat alle dorsers tegelijk slaan ten teken dat het dorsen klaar is. In L 326 merkt de zegsman opdat deze uitdrukking "verkeerd dorsen" betekent. Trompen is wel de benaming voor het ritmisch luiden van de kerkklok; vergelijk ook het type luiden zelf. Voor de fonetische documentatie van het woord [dorsen], zie het lemma ''dorsen'' (6.1.1).' [N 14, 12 en 14b; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 32494 |
maatlat |
rei:
rij (K353p Tessenderlo),
rē̜ (K353p Tessenderlo)
|
Maatlat met inkepingen die de doorsnede van de bodem en bovenkant en de mandhoogte aangeven. Zie ook afb. 266. [N 40, 40]
II-12
|
| 26783 |
maatstok |
steel:
stēl (K353p Tessenderlo)
|
Houten lat met maatindeling in duimen, steken of centimeters, waarmee tijdens het heulen de diepte van de klompopening wordt gecontroleerd. [A 29-29a, add.]
II-12
|
| 31879 |
machinaal bewerken |
afmachinen:
afmašīnǝ (K353p Tessenderlo)
|
In het algemeen hout bewerken met behulp van machines. Zie ook het lemma ɛmachinewerkɛ.' [N 53, 227b]
II-12
|
| 31279 |
machinale hamer |
valhamer:
valhǭmǝr (K353p Tessenderlo)
|
Hamer, door stoom, perslucht of elektriciteit aangedreven, waarmee zware voorwerpen kunnen worden gesmeed. De machinale hamer wordt doorgaans alleen in fabrieken en grote smederijen gebruikt. Hij bestaat uit een hamergewicht dat tussen loodrechte rails aan een touw of stang is bevestigd en vanaf een bepaalde hoogte naar beneden kan vallen. Wanneer de hamer door stoom wordt aangedreven, spreekt men van een stoomhamer; een hamer op perslucht wordt luchtdrukhamer genoemd. Bij de veerhamer is het hamergewicht aan een bladveer bevestigd om de hamerwerking te verhogen. De veerhamer wordt onder meer gebruikt bij het smeden van spaden en schoppen. [N 33, 70-72; N 33, 76]
II-11
|
| 29810 |
machinale steen |
geperste steen:
gǝpę ̞stǝ stijǝn (K353p Tessenderlo),
machinesteen:
mašī̄nstijǝn (K353p Tessenderlo)
|
Machinaal gevormde baksteen. [N 30, 54f]
II-8
|
| 24879 |
madeliefje |
madeliefje:
madelifkǝ (K353p Tessenderlo),
-
maddelifke (K353p Tessenderlo),
madəlifkə (K353p Tessenderlo)
|
Bellis perennis L. Een zeer algemeen voorkomend plantje met losse witte bloempjes, die aan de uiteinden paarsrood kunnen aanlopen, met een geel hartje. Het komt voor in weilanden, op gazons en in bermen en bloeit bijna het hele jaar door, vooral van april tot september. Het varieert in hoogte van 5 tot 15 cm en wordt ook vaak meizoentje genoemd. Door de onzekere etymologie van het woord meizoentje, waarin mei- oorspronkelijk vermoedelijk eerder "weide" dan "mei(maand)" betekent, met zijn vele (volksetymologische) vervormingen, is de onderverdeling van de verschillende typen zeer globaal gehouden. Invoeging van -l- (en -r-) komt voor onder meibloempje en meizoetje; de betrokken varianten staan telkens achteraan in de behandeling van de woordtypen; molenzoetje is echter apart gehouden. [A 17, 1a; A 49B, 1a; L 40, 81; monogr.] || madeliefje [ZND 40 (1942)]
I-5, III-4-3
|
| 17554 |
mager |
schraal:
schroͅl (K353p Tessenderlo),
šchrōͅl (K353p Tessenderlo)
|
mager [schrepel, schraal] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 34128 |
mager kalf |
schraal kalfje:
sxrāl kalfkǝ (K353p Tessenderlo)
|
[N 3A, 147b]
I-11
|