| 26631 |
boekweitdoppen |
boekweitzemelen:
bokwajzēmǝlǝ (K353p Tessenderlo)
|
Zemelen van boekweit. [JG 1b; N Q, 15; monogr.]
II-3
|
| 20783 |
boekweitpannenkoek |
boekweitkoek:
verzamelfiche, ook mat. van ZND 1, a-m
bukwə.jkuk (K353p Tessenderlo)
|
boekweitkoek, pannekoek [ZND 01u (1924)]
III-2-3
|
| 21301 |
boer |
boer:
bu:r (K353p Tessenderlo),
būr (K353p Tessenderlo),
də bu.r (K353p Tessenderlo),
labeurder:
labø̄rdǝr (K353p Tessenderlo)
|
boer [ZND 01 (1922)], [ZND 14 (1926)] || Waar de aangegeven meervoudsvorm afwijkt van de regelmatige -ǝ(n) achtervoeging, is dat hier opgenomen. Op kaart 5 zijn de verspreidingsgebieden van de Nederlandse afleidingen labeurder "boer" en labeuren "boeren" en "hard werken" van het Franse labeur aangegeven. [N 5A, 95b; A 3, 37; A 16, 22; A 20, 1b; L 1, a-m; L 4, 37; L 14, 6; S 4 en 6; Wi 15; monogr.]
I-6, III-3-1
|
| 22604 |
boer in het kaartspel |
boer:
klavərə būr (K353p Tessenderlo)
|
Boer: klaveren boer. [ZND 01 (1922)]
III-3-2
|
| 33316 |
boerderij, algemeen |
boerderij:
burdǝręi̯ (K353p Tessenderlo),
būrdǝrɛ̄ (K353p Tessenderlo),
gedoen:
gǝdun (K353p Tessenderlo),
hoeve:
hūf (K353p Tessenderlo)
|
Het gehele complex, alle opstallen te samen genomen. De oorspronkelijke betekenis van hof is "binnenhof, omheinde ruimte"; hier is sprake van ellips uit hofstede, "hoeve". Onder bedrijf is de specifieke betekenis van "boerenbedrijf" te verstaan; het algemene gedoen heeft ook diezelfde specifieke betekenis. De betekenis van labeur en labeuring is hier het gehele complex van het boerenbedrijf, vaak met de bijbetekenis van "waar zwaar werk wordt gedaan"; vergelijk de lemma''s "boeren" (1.1.8) en "werken op de boerderij" (1.3.10). Vele benamingen die voor de boerderij in het algemeen zijn opgegeven, zoals winning en hof, komen ook terug onder de specifieke boerderijnamen, zoals "eigen hoeve" en "pachthoeve". De geografische uitgebreidheden van deze termen verschillen van begrip tot begrip. Zie de betrokken lemmata van deze paragraaf. Staai is oorspronkelijk de benaming van een bepaalde boerderij bij het veer in Wanssum; de benaming correspondeert aan stade, een afleiding van staan. Bij schans wordt aangetekend: "hoeve met water rondom"; bij kraam: $$speciale betekenis$$ "boerderij". Munkhof correspondeert met monnikhof, te verstaan als "abdijhoeve". Kaart 1 is een verzamelkaart; ook de samenstellingen met hof,geleg, plaats en winning van het lemma "grote boerderij" (1.1.2) zijn erin ondergebracht. [A 10, 2a; A 11, 4; L 1, a-m; L 12, 1; L 22, 1; L 38, 20 en 22; S 4; Wi 4; monogr.; add. uit N 5A, 95; L 37, 11a]
I-6
|
| 33322 |
boeren |
labeuren:
labø̄rǝ (K353p Tessenderlo)
|
Het uitoefenen van het boerenbedrijf; voor de opgaven labeuren doorgaans met de speciale connotatie van zware lichamelijke arbeid. Andere bijzonderheden zijn bij de opgaven zelf vermeld. Voor Q 20, 101, 113 en 253 is aangetekend dat uitspannen (ūtɛ̄panǝ) wordt gebruikt voor het "ophouden met boeren"; in Q 101 wordt bovendien voor "beginnen met boeren" de term zich aanspannen (zix ānɛ̄panǝ) opgegeven. Zie ook kaart 5. [L 37, 11c; monogr.; add. uit N 5A, 95a]
I-6
|
| 24123 |
boerenzwaluw, zwaluw |
zwalf:
zwalef (K353p Tessenderlo),
zwaləf (K353p Tessenderlo),
zwaləvə (K353p Tessenderlo)
|
zwaluw [Willems (1885)], [ZND 08 (1925)] || zwaluw (mv.) [RND]
III-4-1
|
| 21309 |
boerin |
boerin:
būren (K353p Tessenderlo)
|
[L 1, a-m; S 6; Wi 18; monogr.]
I-6
|
| 17633 |
boezem |
tafel:
tǭfǝl (K353p Tessenderlo)
|
Het zware stuk hout aan de onderzijde van de steenbalk waarin de standerdnok rust. In K 357 en P 51 was de boezem voorzien van een smeergat. [N O, 42u]
II-3
|
| 18209 |
boezeroen |
overhemd:
overhemd (K353p Tessenderlo)
|
boezeroen, blauwlinnen of katoenen (boeren)overhemd [boezeloen, bazeoren, bazzeroel] [N 23 (1964)]
III-1-3
|