| 20328 |
ouderlijk huis |
thuis:
znd 11, C8
taəs (K353p Tessenderlo)
|
vaderlijk huis [ZND 11 (1925)]
III-2-2
|
| 20229 |
ouders |
ouders:
ééəvərs (K353p Tessenderlo),
éəvərs (K353p Tessenderlo)
|
ouders [ZND 11 (1925)]
III-2-2
|
| 29896 |
oudhollandse pan |
boomse pan:
buwǝmsǝ pán (K353p Tessenderlo)
|
Holle dakpan zonder zijsluitingen. De woorddelen ɛpop-ɛ en ɛwijpje-ɛ in de woordtypes poppan (K 278, L 316a) en wijpjespan (L 414) verwijzen ernaar dat bij dit soort pannen de kieren doorgaans werden gedicht met behulp van bosjes stro, de zgn. ɛpoppenɛ.' [N 32, 44c]
II-8
|
| 20187 |
oudste zoon |
oudste zoon:
uidste zoon (K353p Tessenderlo)
|
oudste zoon [ZND 46 (1946)]
III-2-2
|
| 33421 |
ovenkelder |
ovenkelder:
ovǝkęldǝr (K353p Tessenderlo)
|
De bergruimte onder de oven, soms benut om brandstof en/of as in op te bergen, maar ook vaak, vanwege de gunstige vocht- en warmtegesteldheid, om er aardappelen op te slaan. De benamingen wijken in dat laatste geval doorgaans niet af van die van de aardappelkelder die men in de schuur vindt en die zijn behandeld in het lemma "schuurkelder, aardappelkelder" (3.3.5). Krikken is gloeiende as; amer is houtskool, en schansen zijn takkenbossen. Vergelijk ook het lemma önderoven", in Deel II, aflevering 1, blz. 73. [N 5A, 25c; N 5, 136; OB 2, 2f; monogr. add. uit N 29, 5 en 11d]
I-6
|
| 25608 |
ovenpaal |
zwaalde:
zwaži (K353p Tessenderlo),
zwoelde:
zwuzi (K353p Tessenderlo),
zwuzi-j (K353p Tessenderlo)
|
De ovenpaal is in de regel een ongeveer twee meter langer stok met een plat, rond, rechthoekig of tongvormig blad van hout of ijzer waarmee het in broodvorm opgemaakte deeg in de oven wordt geschoven. Meestal haalt men hiermee ook het gebakken brood uit de oven. Het blad loopt naar voren scherp toe om het inschieten van het brood te vergemakkelijken en vooral om bij het uittrekken de paal onder het brood te kunnen schuiven (Weyns blz. 34). Wat de woordtypen "rochelijzer", "haak", "schoffel" en mogelijk nog andere betreft moet men heel waarschijnlijk aan andersoortig gereedschap denken waarmee men toch het brood uit de oven kan halen. Zie afb. 22. [N 29, 45b; RND 57; L 40, 13a; A 44, 22; OB 2, 2d; OB 2, 2e; mat. S -daaronder valt wat A. Stevens in zijn artikel ''Zwaaide, een zuidoost-nederlandse dialektbenaming voor de broodschieter of ovenpaal'' noemt "mat. S, P, C en G"; monogr.]
II-1
|
| 18589 |
overall |
clown:
klōn (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo),
clown (eng.):
kloon (K353p Tessenderlo)
|
overall, werkpak uit één stuk [N 23 (1964)] || Uit één stuk vervaardigd werkpak dat de metselaar ter bescherming over zijn gewone kleding aantrekt. [N 30, 5c; monogr.] || Uit één stuk vervaardigd werkpak dat de timmerman ter bescherming over zijn gewone kleding aantrekt. [N 55, 183a-b]
II-12, II-9, III-1-3
|
| 34168 |
overdragen |
overdragen:
overdragen (K353p Tessenderlo)
|
Het overschrijden van de draagtijd, gezegd van de koe. [N 3A, 44]
I-11
|
| 22816 |
overdrukplaatje |
afdrukplaatje:
afdrukpletje (K353p Tessenderlo),
plakpapier:
plek papier (K353p Tessenderlo)
|
Hoe heet een overdrukplaatje, d.w.z. een gekleurd plaatje dat met de voorzijde op papier of op de handrug wordt geplakt terwijl de achterzijde wordt losgeweekt en afgetrokken? (kinderspel) [ZND 48 (1954)]
III-3-2
|
| 32797 |
overdwars eggen |
op zijn dwars [eggen]:
up ˲zǝn dwē̜ǝs (K353p Tessenderlo),
slichten:
slextǝ, slęxtǝ (K353p Tessenderlo)
|
Men egt een akker in de breedte om de ploegvoren te breken of om hem van onkruid te zuiveren. Meestal wordt de akker daarna ook nog eens in lengte geëgd. In de betrokken woordtypen hieronder verschijnen dwars, wars e.d. steeds met a als klinker, ook al beantwoordt aan de meeste dialectvarianten veeleer een type met e (dwers e.d.) of ee (dweers e.d.). Voor het werkwoordelijk deel eggen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting op het lemma ''eggen''.' [JG 1a + 1b + 1c + 2c; N 11, 84b; N 11A, 176d + 189d; monogr.]
I-2
|