| 33400 |
biggenkooi |
baggenkooi:
baqǝkuǝi̯ (L374p Thorn)
|
De aparte kooi voor de biggen. Omdat de biggen een tijd bij de zeug in de zeugekooi zijn, komen er in dit lemma woordtypen voor die ook in het lemma "zeugekooi" (2.4.7) zijn terug te vinden. Vergelijk de toelichting bij het lemma "hok voor de beer" (2.4.8). [N 76, 41b]
I-6
|
| 28399 |
bij |
bij/bie:
bi (L374p Thorn),
bi-j (L374p Thorn)
|
De gewone honingbij. Het lichaam van de bij bestaat uit drie delen: 1) de kop of het voorlijf met de voelhorens, de ogen, de tong en de kaken, 2) de borstkas met de poten en de vleugels, 3) het achterlijf waarin twee magen zitten, de honingmaag en de spijsmaag. In het uiteinde van het achterlijf zit de angel die de bij als wapen gebruikt. De bij leeft uitsluitend in en met een gemeenschap of volk. Men onderscheidt drie verschillende verschijningsvormen: koninginnen, darren en werkbijen. De bij zuigt nectar uit bloemen en maakt er honing van. Binnen dit lemma is gekozen voor het woordtype bij/bie, omdat het niet steeds duidelijk is of de dialectvarianten door één van beide c.q. welke dialectvarianten door de een en welke door de ander vertegenwoordigd worden. Bij de overige lemmata in deze aflevering worden de hier bedoelde dialectvarianten, voorkomend als simplex zowel als in samenstellingen, verantwoord door middel van het woordtype (-)bij(-). [N 63, 12a; N 63, 12b; N 63, 12c; JG 1a + 1b; JG 2b-5, 1a; JG 2c; L 1a-m; S 3; N 63, 62a; Ge 37,1; A 9,1; monogr.]
II-6
|
| 34152 |
bij dekking bevrucht |
behouden:
bǝhǭi̯ǝ (L374p Thorn)
|
De koe is in eerste instantie vermoedelijk bevrucht, als de volgende tochtigheid uitblijft. Na verloop van tijd kan men constateren dat ze drachtig is geworden. [N 3A, 32a]
I-11
|
| 33857 |
bij het stappen de hoeven naar buiten bewegen |
(het heeft de) franse stand:
fransǝ stantj (L374p Thorn),
flakeren:
flākǝrǝ (L374p Thorn),
fransen:
fransǝ (L374p Thorn)
|
In dit lemma staan ook de antwoorden op vraag N 8, 77: "met de hoeven naar buiten gekeerd staan". [N 8, 72, 75, 77, 78a en 86]
I-9
|
| 33858 |
bij het stappen de voeten naar binnen keren |
teentreder:
tēntrɛ̄i̯ǝr (L374p Thorn)
|
De hoeven staan haaks of op zijn Vlaams, in tegenstelling met de Franse stand (zie het vorige lemma). [N 8, 72 en 86]
I-9
|
| 21863 |
bij opbod verkopen |
bij opbod verkopen:
biej opbod verkoupe (L374p Thorn),
verkoup bie opbod (L374p Thorn)
|
bij opbod verkopen (aan de meest biedende) op een veiling [roepen] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 23756 |
bijbel |
bijbel:
biebel (L374p Thorn, ...
L374p Thorn)
|
De bijbel [biebel]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23757 |
bijbelen |
mediteren (<fr.):
mediteere (L374p Thorn)
|
Voortdurend en/of langdurig zitten lezen [biebele]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 18907 |
bijdehante vrouw; bijdehand |
bijdehante, een -:
ein biederhantje (L374p Thorn),
veeg:
veag (L374p Thorn)
|
een vrouw die bijdehand is, die vlug van begrip en handig is [haalover, herp, veeg] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 34433 |
bijeendrijven |
bijeendrijven:
bii̯ęi̯ndrīvǝ (L374p Thorn)
|
De schapen in een vanghok drijven. [N 77, 53]
I-12
|