| 23342 |
halfvasten(zondag) |
halfvasten:
haaffastë (Q162p Tongeren)
|
De vierde zondag van de vasten [haufvaste, halfvaste, körfkeszoondig]. [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 32987 |
halm, stengel van de graanplant |
spier:
spī.r (Q162p Tongeren)
|
De graanhalm is de meestal ronde en gelede stengel van de te velde staande graanplant. Hier het algemene woord, dat veelal ook de benaming voor de gehele graanplant is. Een aantal termen (bv. spier, spit, ...) wordt niet alleen gebruikt voor de stengel van de te velde staande graanplanten, maar ook -en blijkens een niet gering aantal aar-opgaven wellicht nog meer- voor de geoogste en gedorste graanstengels, de strohalm; zie de toelichting bij het volgende lemma ''strohalm'' (1.3.2). Veelal zijn ze ook toepasselijk op de grasspriet (zie het lemma ''grasspriet'' (1.5) in aflevering I.3), enkele zelfs op de graankorrel (zie het lemma ''graankorrel'' (2.6) in deze aflevering). Voor een aantal plaatsen werd het tweelettergrepige ''spieren'' als enkelvoud opgegeven. Zie afbeelding 2, a. [N P, 4b; JG 1a, 1b; L 1, a-m; S 12; Wi 13; monogr.]
I-4
|
| 17627 |
hals |
hals:
(hals) (Q162p Tongeren),
hals (Q162p Tongeren, ...
Q162p Tongeren),
NB: mete gole pake =fig.
hals (Q162p Tongeren),
nak:
nak (Q162p Tongeren),
nek:
nak (Q162p Tongeren, ...
Q162p Tongeren)
|
hals [N 10b (1961)] || Hals van een kledingstuk. [N 62, 31a; MW]
II-7, III-1-1
|
| 18419 |
hals [wld ii.7, p.86] |
dcollet (fr.):
Et. Fr. décolleté. Vgl. p.168: gedèkkòltierd kleidje.
dèkkòltè (Q162p Tongeren),
hals:
hals (Q162p Tongeren),
nek:
nák (Q162p Tongeren)
|
décolleté || Hoe noemt U: de hals van een kledingstuk (hals, nek?) [N 62 (1973)]
III-1-3
|
| 26427 |
hals van het staakijzer |
hals:
há.ls (Q162p Tongeren)
|
Het dikke gedeelte van het staakijzer dat zich in de steenbus van de ligger bevindt. Zie ook de toelichting bij het lemma ɛhals van de kleine spilɛ.' [Vds 122; Jan 130; Coe 106; Grof 126; A 42A, 23]
II-3
|
| 18255 |
halsketting |
kettel:
kèttël (Q162p Tongeren),
kêttël (Q162p Tongeren),
ketting:
kètténg (Q162p Tongeren),
kettingkje:
kèttingskë (Q162p Tongeren)
|
Een gouden ketting [ketting, kettel, snoer] [N 114 (2002)] || ketting
III-1-3
|
| 18236 |
halssnoer |
collier (fr.):
kòiljé (Q162p Tongeren),
Et. Fr. collier.
koljé, koljè (Q162p Tongeren),
nacre (fr.):
Et. Fr. nacre; syn. pêrlëmoer.
nàkkër (Q162p Tongeren),
parelmoer:
vgl. pêrlëfin.
pêrlëmōēr (Q162p Tongeren)
|
halssnoer || Halssnoer. Aan een snoer geregen kralen, parels, enz. als halssieraad [toer, snoer, ketting, karkant, collier] [N 114 (2002)] || paarlemoer (parelmoer), eig. de schelp van de pareloester || parelmoer
III-1-3
|
| 33927 |
halster |
halster:
halstǝr (Q162p Tongeren, ...
Q162p Tongeren)
|
Stel van leren riemen - eventueel touwen - of kettingen dat het paard om het hoofd heeft als het niet ingespannen is. Aan de halsterring wordt de lijn of ketting gehecht waarmee het paard in de stal of op de weide wordt vastgebonden of waarmee het wordt geleid. Op sommige plaatsen wordt de term halster ook gebruikt om het Hoofdstel of de Stalband aan te duiden. [JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2b, 2c; N 13, 18a; N 5 A II, 59e add.; monogr.] || Tuig aan de kop van een os of een stier. [N 3A, 14b; monogr.]
I-10, I-11
|
| 21541 |
halve frank |
halve frank:
ps. omgespeld volgens Frings.
hāvə fraŋ (Q162p Tongeren),
ps. omgespeld volgens IPA.
hāvəfrəŋ (Q162p Tongeren)
|
wit metalen munt van 50 centiem [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 21434 |
halve gulden |
halve gulden:
ps. omgespeld volgens Frings.
ənə hāvə gølə (Q162p Tongeren)
|
halve gulden, een ~ [N 21 (1963)]
III-3-1
|