| 25452 |
darmen schoonmaken |
darmen krabben:
[darmen] krabǝ (Q162p Tongeren)
|
De darmen die als omhulsel voor de worst gebruikt worden, worden eerst leeggeperst. Daarna worden ze verder schoongemaakt door ze binnenste buiten te keren en ze met al dan niet zout water af te wassen, of door het resterende vuil weg te krabben. Meestal worden de darmen vervolgens uitgekookt. Het object "darmen" is niet fonetisch gedocumenteerd. [N 28, 117; monogr.]
II-1
|
| 25439 |
darmenbak |
afvalbak:
ǭfalbak (Q162p Tongeren)
|
Mand, bak of iets dergelijks waarin de ingewanden worden opgevangen, als de buik wordt doorgesneden. [N 28, 61; monogr.]
II-1
|
| 21084 |
darmvet |
kraag:
krǭx (Q162p Tongeren),
kraagvet:
krǭgvɛt (Q162p Tongeren)
|
Het vet dat om de ingewanden zit, het bindweefsel. [N 28, 79; monogr.]
II-1
|
| 18250 |
das, sjaal |
sjaal:
sjàal (Q162p Tongeren),
sjarp:
šarp (Q162p Tongeren),
Et. Fr. écharpe.
sjàr"p (Q162p Tongeren),
sjerp:
šeͅrp (Q162p Tongeren),
šeͅrəp (Q162p Tongeren)
|
das, sjaal, om de hals gedragen [das, polderdas, sjerp, kazzenij] [N 23 (1964)] || sjaal || sjerp
III-1-3
|
| 18592 |
dasspeld |
kravattenspengel (<fr.):
vgl. WLD II.7, p.36: spengel.
kravatəspɛŋəl (Q162p Tongeren),
krəvatəspeͅŋəl (Q162p Tongeren)
|
dasspeld [dasspang] [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 25117 |
dauw |
dauw:
dou (Q162p Tongeren)
|
dauw die s morgens over de velden hangt [doom, domp, mok] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 32891 |
daverwaat |
daverwatig:
dǭvǝrwętex (Q162p Tongeren)
|
Blad van de zeis dat zijn spanning heeft verloren en "klappert" bij het maaien. Dit kan gebeuren wanneer het blad door veelvuldig gebruik en wetten te dun is geworden en de zeis versleten raakt. Maar een zeis kan ook "daverwatig" worden als er ondeskundig is gehaard, onregelmatig of te ver van de eigenlijke snede af, naast het haarpad, of wanneer er te lang op één en dezelfde plaats is geslagen. Men vindt in dit lemma substantieven (zoals daverwaat (subst. èn adj.), daverblad, klapzeis), adjectieven (zoals daverwatig, klapperwatig, versleten) en uitdrukkingen (zoals er zit de koekoek in of de zeis fronselt) bijeen. [N 18, 89; monogr.]
I-3
|
| 22128 |
de aankomst van de duif telefonisch melden |
aangeven:
aangeven (Q162p Tongeren)
|
het telefonisch melden van de aankomst van de duif [N 93 (1983)]
III-3-2
|
| 23992 |
de absolutie geven |
absolutie (<fr.) geven:
d abseluuse gêeve (Q162p Tongeren),
de absolutie geven (Q162p Tongeren)
|
De absolutie geven [absolvere]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 32570 |
de akker bewerken |
labeuren:
labi̯ø̄rǝ (Q162p Tongeren),
labȳǝrǝ (Q162p Tongeren),
lǝbiørǝ (Q162p Tongeren)
|
Al het werk op de akker samen (bemesten, ploegen, eggen, rollen enz.) kan als één geheel gezien worden. Het werk op de akker staat dan in tegenstelling tot het werk op de boerderij. Het woord labeuren blijkt de volgende betekenisnuances te hebben: a. al het werk op de akker tot deze gereed is om bezaaid of beplant te worden, b. al het werk op de akker, het zaaien of planten inbegrepen, c. al het werk op de akker in het algemeen, soms met inbegrip van het oogsten. Vaak heeft het de bijbetekenis van zwaar werk verrichten. Opgaven van labeuren de zin van "het boerenbedrijf uitoefenen" of met "zwaar werk doen" als hoofdbetekenis zijn hier niet opgenomen. [N 5A, 95a add.; N 11A, 132 add.; N 11A, 143; JG 1a + 1b; L 37, 11c; monogr.]
I-1
|