e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Tongeren

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
regulateur règulateur: rïggëlëteur (Tongeren), Fr. régulateur  règgëlëteur (Tongeren) soort hangklok III-2-1
reiken naar reiken naar: mɛtə hān reikə (Tongeren), nuwo it reikə (Tongeren), reͅke (Tongeren) reiken, met de handen naar iets reiken [iest beraome] [N 10 (1961)] III-1-2
reinigen (van de hokken) meteendoen: metein doen (Tongeren), schoonmaken: schoonmaken (Tongeren) Hoe zegt men: het reinigen van de hokken? [N 93 (1983)] III-3-2
reischaaf reischaaf: rajšǭf (Tongeren) Zware, lange schaaf met dubbele beitel, waarmee reeds grof bewerkt hout zuiver glad en recht wordt geschaafd. Het schaafblok van een reischaaf is ongeveer 70 tot 80 cm lang, 7 cm breed en 7 cm hoog. Zie ook afb. 36. De reischaaf wordt door verschillende houtbewerkers gebruikt. De kuiper schaaft er bijvoorbeeld de bovenkant van de duigen van een vat mee glad. [N 53, 61; N E, 35a; N G, 35b; monogr.] II-12
rek etagère: èttàzjêer (Tongeren) rek van een plank III-2-1
relikwie reliek: də rəliekə (Tongeren), relikwien: de réllekwieje (Tongeren) De vereerde overblijfselen van heiligen of zaken die met Christus, Maria of een heilige in aanraking zijn geweest, relieken, relikwieën. [N 96A (1989)] III-3-3
relikwiekastje reliekenkastje: ət rəliekəkeskə (Tongeren), reliekenkistje: ət rəliekəkiskə (Tongeren), relikwiekastje: et réllekwikeske (Tongeren), relikwiekistje: et réllekwikiske (Tongeren) Het kastje waarin relikwieën bewaard worden, reliekschrijn. [N 96A (1989)] III-3-3
rem van de wagen mechaniek: mekǝnik (Tongeren) De rem komt vrijwel alleen voor bij de wagen. Er bestaan verschillende systemen. Essentieel hierbij is echter dat steeds een remblok tegen de rond de velg van het wiel bevestigde metalen band kan schuren. De informant van Q 099q vermeldt het volgende: "Vroeger werd de rem door middel van een zwengel aangedraaid. Thans wordt de rem in werking gesteld door een ijzeren hefboom. Deze ijzeren staaf heeft aan het losse uiteinde een ketting, die vastgemaakt wordt aan een haak, welke zich bevindt aan de zijkant van de karbak. Het is dus een vereenvoudiging, de zwengel is vervangen door een hefboom.". De respondent van P 48 omschrijft de wagenrem als een "blok met ketting aan as om te remmen. [N 17, 40 + 44j + 49 + 50b + 99 + add; JG 1b; JG 1c; JG 1d; JG 2c; monogr.] I-13
rente interest: ps. omgespeld volgens Frings.  entreͅs (Tongeren), ps. omgespeld volgens IPA.  eͅntəreͅs (Tongeren) Rente [intrest?] [N 21 (1963)] III-3-1
reseda rose dgypte (fr.): naar Pâque  rozezjip (Tongeren), Paque spelt: rozejip, [Reseda odorata]  rózëzjïp (Tongeren, ... ) reseda I-7, III-4-3