| 34541 |
een ei afpellen |
de schel deraf doen:
dǝ šęl drāf dōn (L318b Tungelroy),
schellen:
šęlǝ (L318b Tungelroy),
schillen:
šelǝ (L318b Tungelroy)
|
Een ei van de schaal ontdoen. [N 19, 55b; A 39, 9b]
I-12
|
| 34534 |
een ei schouwen |
schouwen:
šǫu̯ǝ (L318b Tungelroy)
|
Men schouwt een ei om na te gaan of het bevrucht is en of het nog goed is voor consumptie. Men doet dit door het ei naar het licht te houden. Ook kan men controleren of het ei goed is door het in water te leggen. Als het zinkt, is het goed. [N 19, 56]
I-12
|
| 32747 |
een geerakker ploegen |
geren:
gī(ǝ)rǝ (L318b Tungelroy),
ophaal deruit halen:
ǫphāl drūt hãlǝ (L318b Tungelroy)
|
Afhankelijk van de gebruikte ploeg en de gevolgde ploegwijze kan de geer van een trapeziumvormige akker op verschillende manieren worden geploegd. Wordt de akker met een wentel- of een keerploeg bewerkt, dan kan men a) met de geer beginnen en dan - schuin tegen de geervoren aan - de lange voren ploegen, of b) met de lange voren beginnen en op de overblijvende geer korter wordende voren ploegen, waarbij tenslotte - schuin op de geervoren - nog enige lange sluitvoren worden geploegd. Op een uiteen te ploegen geerakker ploegt men vanaf de zijkanten eerst de lange voren, totdat men de in midden uitgezette geer bereikt. Daar ploegt men dan korter wordende voren, die in het midden (waar men moest keren) worden aangevuld met een aantal lange sluitvoren. Wordt die geerakker het jaar daarop bijeengeploegd, dan ploegt men in het midden eerst het daar uitgezette geerstuk bijeen; daarop laat men dan de lange voren volgen. Als een trapeziumvormige akker geploegd kan worden in voren die in dezelfde richting lopen als de evenwijdige korte en lange zijde van het stuk, hoeft men geen geer te ploegen. Voor het([...)-gedeelte van sommige varianten zie men het vorige lemma. [N 11, 64; N 11A, 126a + b + c + d; JG 1a + 1b; monogr.; A 33, 9 add.]
I-1
|
| 23950 |
een gelofte doen |
gelofte afleggen:
gelofte aaflègge (L318b Tungelroy),
gelofte doen:
gelofte doon (L318b Tungelroy)
|
Een gelofte doen, afleggen bijv. om op bedevaart te gaan [gelaove, jelobe]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 25600 |
een gleuf aanbrengen in het deegbrood |
tekenen:
tęjkǝnǝ (L318b Tungelroy)
|
Met de schaar of het mes een gleuf aanbrengen in het deegbrood. Volgens de informant van L 330 wordt dit "knippen" gedaan om het rijzen te bevorderen bij slechte deeg. [N 29, 44a]
II-1
|
| 34523 |
een haan snijden |
kapuinen:
kapȳnǝ (L318b Tungelroy),
puinen:
punǝ (L318b Tungelroy)
|
Een haan castreren. [N 19, 60b; monogr.]
I-12
|
| 20131 |
een hond vleien |
flemen:
fleme (L318b Tungelroy)
|
Hoe noemt u een hond vleien (fluren, flemen) [N 83 (1981)]
III-2-1
|
| 19855 |
een huis huren |
huren:
heure (L318b Tungelroy)
|
een huis huren [DC 35 (1963)]
III-2-1
|
| 30049 |
een huis uitzetten |
uitpalen:
ūtpǭlǝ (L318b Tungelroy),
uitzetten:
ūt˲zętǝ (L318b Tungelroy)
|
De omtrek van een te bouwen huis met palen en planken uitzetten. [N 30, 24a; monogr.]
II-9
|
| 23166 |
een kaart uitspelen |
uitkomen:
oetkoome (L318b Tungelroy)
|
Uitkomen.
III-3-2
|