| 24707 |
takken krijgen |
tak (mv.) krijgen:
teak (Q112b Ubachsberg),
uitlopen:
WLD
oêtloopə (Q112b Ubachsberg)
|
Takken krijgen, gezegd van een boom (takken). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 33690 |
talud |
graaf:
grāf (Q112b Ubachsberg)
|
De aflopende kant van een weg, dijk of sloot. Een aantal woordtypen duidt op een sloot of greppel naast de weg, terwijl gevraagd was naar de ø̄aflopende kant van een weg, dijk, of slootø̄. [N M, 27; N 11, 7a; N 11, 7b; monogr.]
I-8
|
| 17760 |
tand |
tand:
tant (Q112b Ubachsberg)
|
tand [DC 01 (1931)]
III-1-1
|
| 32584 |
tanden van een riek |
schanken:
šɛ.ŋk (Q112b Ubachsberg)
|
Van de opgesomde termen zijn de niet-samengestelde meestal ook toepasselijk op de tanden van de mesthaak en van de hooivork. Voor het aantal tanden dat een riek kan hebben, zie men het vorige lemma. [N 11A, 13b + 17b; div.; monogr.]
I-1
|
| 18732 |
tandenstoker |
peuteren (ww.):
Dit is het werkwoord!
pûûterə (Q112b Ubachsberg)
|
een puntig voorwerp waarmee men voedselresten verwijdert die tussen tanden en kiezen of in kiezen zijn blijven zitten [tandestoker, kloker, koter] [N 86 (1981)]
III-1-3
|
| 18068 |
tandpijn |
tandpijn:
tandpieng (Q112b Ubachsberg)
|
kiespijn [DC 27 (1955)]
III-1-2
|
| 17622 |
tandvlees |
tandvlees:
t tandvleesj (Q112b Ubachsberg)
|
tandvlees [bibbletjes, bibbertjes] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 20357 |
tante |
tant:
neen
tant (Q112b Ubachsberg)
|
tante; Bestaan er verschillende woorden voor een tante van vaders- en van moederskant? [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 32620 |
tap van de houten gierton |
sponlok:
špǫnlōk (Q112b Ubachsberg),
tap:
tap (Q112b Ubachsberg)
|
De in dit lemma verenigde termen hebben wel alle betrekking op de regelbare uitlaat van de oude houten gierton. Sommige lijken vooral de opening aan te duiden, terwijl de meeste wijzen op het voorwerp en/of het mechaniek waarmee de ton van achteren geopend en gesloten werd. Dat kon een oude (bier)kraan met een doorboorde draaistop zijn, maar ook een stop, pin of prop, die soms met behulp van een hefboom, een wipconstructie of met een stuk touw of ijzerdraad uit de uitlaatopening getrokken werd. Termen die vooral de hefboom e.d. lijken te betreffen, zijn aan het einde van dit lemma bijeengezet. [JG 1a + 1b; N P, 6 add.; N 11A, 53e + f; monogr.]
I-1
|
| 32980 |
tarwe |
tarwe:
tɛrǝf (Q112b Ubachsberg)
|
Triticum L. Sinds de invoering van betere bemestingmethodes groeit de tarwe ook in de Kempen. Het woordtype koren is als nevenvorm opgegeven in: K 316, 317, 318, 360, L 286, 292, 313, 360, 416, P 45, 119, 175, 192, Q 10, 39 en 97; evenwel alléén in de omzetting van de uitdrukkingen "rogge wordt hoger dan tarwe" of "de tarwe groeit welig" en het kan derhalve niet als een gangbare benaming van de plant worden beschouwd en is zodoende ook niet in het lemma opgenomen. Zie ook de toelichting bij het lemma ''graan, koren'' (1.2.1). Zie afbeelding 1, e.' [JG 1a, 1b; L A1, 82; L 7, 75; L 15, 24; L 28, 33; L 34, 55b; L 35, 61; L lijst graangewassen, 7; S 37; Wi 52; Gwn 9, 2; NE 1, 2; monogr.; add. uit N 15, 1a]
I-4
|