| 34250 |
karnvat |
bottervat:
[botter]vāǝt (Q112b Ubachsberg)
|
Botervat waarbij de karnstaf (zie het lemma ''karnstaf'' (12.3) in deze aflevering) met de daaraan bevestigde schijf in een op- en neergaande beweging wordt gebracht. Dit vat, waarin de melk tot boter gekarnd wordt, kan van verschillende materialen gemaakt worden. Vaak was het van hout (kersenhout kērs in L 329) of steen en soms van metaal, bijvoorbeeld van een omgebouwde melkbus (melkbus męlǝkbøs in L 322a, melktuit męlǝktø̜i̯t in L 163, 164 en 165, tuit tø̜i̯t in L 373). Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering.' [A 7, 19, 19a en 23; A 16, 8a; L 1a-m; L 22, 8 add.; L 27, 67 en 68; JG 1a, 1b, 1c, 2c; S 17; Ge 22, 11, 15 en 16; monogr.; add. uit N 5A (I]
I-11
|
| 19398 |
karpet, vloerkleed |
karpet:
karpet (Q112b Ubachsberg)
|
Losliggend geweven, gevlochten of geknoopt kleed dat als bedekking en tot verfraaiing van de vloer dient (tapijt, kleed, karpet) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 19826 |
kat |
poes:
poes (Q112b Ubachsberg)
|
Hoe noemt u een kat (poes, mies, kat, balkhaas, zandhaas, marol) [N 83 (1981)]
III-2-1
|
| 23345 |
kathedraal |
kathedraal:
kathedraal (Q112b Ubachsberg)
|
Een kathedraal. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 24179 |
kauw |
dooltje:
deulke (Q112b Ubachsberg)
|
Hoe heet de kauw? [DC 06 (1938)]
III-4-1
|
| 20488 |
kauwen |
kauwen:
kûûjə (Q112b Ubachsberg)
|
kauwen; Hoe noemt U: Voedsel met de tanden en kiezen fijnmaken (kauwen, knauwen) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 23273 |
kazuifel |
miskleed:
mèskleed (Q112b Ubachsberg)
|
Het kazuifel, het opperkleed dat de priester tijdens de mis draagt [kazufel, kazel, kruifel?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 17628 |
keel, strot |
keel:
kĕĕjl (Q112b Ubachsberg),
strot:
schtroat (Q112b Ubachsberg)
|
keel (uitwendig) (strot) [DC 01 (1931)]
III-1-1
|
| 17686 |
keelgat |
keelslok:
t kèlslôôk (Q112b Ubachsberg)
|
keelgat [kelschat, rieper] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 32739 |
keerstrook, wendakker |
voordel:
vȳǝdǝl (Q112b Ubachsberg)
|
Een keerstrook of wendakker is de strook grond aan het uiteinde van een akker waar de ploeg gekeerd wordt. Deze strook ligt dwars op de voren van het groot geploegd middendeel. Als men aan het voor- en achtereinde van de akker niet op een belendend perceel of op een (veld)weg kan keren, heeft men twee keerstroken nodig. De keerstrook werd oorspronkelijk onbebouwd gelaten, later werd ook zij geploegd. Een aantal benamingen kunnen ook gebruikt worden voor een strook grond in het algemeen; soms wordt er op gewezen dat men via de keerstrook toegang tot het perceel heeft. De strook is breder dan normaal als zij in de lengterichting aan een afrastering of haag grenst. [N 11, 50a; N 11A, 125b; JG 1a + 1b + 1c; JG 2b + 2c; A 18, 2; A 33, 3 + 4 + 5; L B2, 246; L 34, 47; monogr.]
I-1
|