e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Valkenburg

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
karbonade karbonade: eigenlijk op kolen geroosterd varkensvlees, varkensgebraad  kermenaat (Valkenburg) carbonade III-2-3
kardinaal kardinaal (<fr.): inne kardinaal (Valkenburg) Een kardinaal. [N 96D (1989)] III-3-3
karnemelk botermelk: bōtǝrmelk (Valkenburg), bōtǝrmølk (Valkenburg), bōtǝrmęlk (Valkenburg), bōtǝrmęlǝk (Valkenburg), bōtǝrmęlǝq (Valkenburg) De voeistof die van de room overblijft als de boter gemaakt is. Op de kaart is het woordtype botermelk niet opgenomen. [L 1u, 103; L 27, 30; JG 1a, 1b; R 3, 49 en 71; S 17; S 23 add.; A 7, 16; RND 100; Gwn 10, 3; Vld.; monogr.] I-11
karnemelksepap botermelkpap: botermelkpap (Valkenburg), Eigen phonetische  botermilkpap (Valkenburg) Karnemelksepap (mölkepap, mölkezuip, zuipe?) [N 16 (1962)] III-2-3
karnemelksepap met roggezemelen zemelenprut: zeemeleprut (Valkenburg) Karnemelksepap met roggezemelen (zemeleprut?) [N 16 (1962)] III-2-3
karnen boter draaien: [boter] drīi̯ǝ (Valkenburg), boter stoten: [boter] štu̯ātǝ (Valkenburg), boteren: bōtǝrǝ (Valkenburg), draaien: drīi̯ǝ (Valkenburg), drīǝi̯ǝ (Valkenburg), stoten: štu̯ātǝ (Valkenburg) Het op en neer bewegen van de vetdeeltjes in de melk of room, zodat deze zich aan elkaar hechten en op die manier boter vormen. Boter maken. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [S 17; L 1a-m; L 1u, 114; L 6, 7; L 22, 8; L 27, 68; A 7, 23; A 28, 7; Ge 22, 8; Vld.; monogr.; add. uit N 12; A 16; S] I-11
karnmolen botermolen: [boter]mø̄lǝ (Valkenburg), bottermolen: [botter]mø̄lǝ (Valkenburg), karnrad: karǝnrāt (Valkenburg) De molen waarmee men karnt. De karnmolen staat rechtop en de verticale as draait met horizontale bewegingen. Een variant hierop is een liggende ton met een horizontale as met verticale ronddraaiende bewegingen. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [N 12, 53 en 55; L 1a-m; JG 1a, 1b, 1d; monogr.] I-11
karnstaf botterstaf: [botter]štāf (Valkenburg), botterstek: [botter]štęk (Valkenburg), botterstoter: [botter]štuǝtǝr (Valkenburg), [botter]štø̄ǝtǝr (Valkenburg), haspel: haspǝl (Valkenburg), steel: štēl (Valkenburg), stoter: stuǝtǝr (Valkenburg), štuǝtǝr (Valkenburg), štø̄tǝr (Valkenburg), štūǝtǝr (Valkenburg) Boterstoter bestaande uit een stok met een aan de onderzijde bevestigde plank die van gaatjes is voorzien. Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering. [A 7, 19, 20, 21 en 23; A 16, 8, 8a, 8b en 8c; L 22, 8; L 27, 67 en 68; JG 1a, 1b, 1c; Ge 22, 18, 19 en 20; monogr.; add. uit: N 5A (I] I-11
karnvat botervat: [boter]vāt (Valkenburg), botterbaar: [botter]bār (Valkenburg), botterstand: [botter]staŋ (Valkenburg), bottervat: [botter]vāt (Valkenburg), stand: štant (Valkenburg  [(van hout)]  ) Botervat waarbij de karnstaf (zie het lemma ''karnstaf'' (12.3) in deze aflevering) met de daaraan bevestigde schijf in een op- en neergaande beweging wordt gebracht. Dit vat, waarin de melk tot boter gekarnd wordt, kan van verschillende materialen gemaakt worden. Vaak was het van hout (kersenhout kērs in L 329) of steen en soms van metaal, bijvoorbeeld van een omgebouwde melkbus (melkbus męlǝkbøs in L 322a, melktuit męlǝktø̜i̯t in L 163, 164 en 165, tuit tø̜i̯t in L 373). Zie voor de fonetische documentatie van (boter) en (botter) het lemma ''boter'' (12.14) in deze aflevering.' [A 7, 19, 19a en 23; A 16, 8a; L 1a-m; L 22, 8 add.; L 27, 67 en 68; JG 1a, 1b, 1c, 2c; S 17; Ge 22, 11, 15 en 16; monogr.; add. uit N 5A (I] I-11
karper karper: karper (Valkenburg), kerper (Valkenburg) Hoe noemt u de karper: een zoetwatervis die voorkomt in stilstaande en traag stromende wateren. Hij heeft een lange rugvin, de buikvinnen staan ingeplant achter de borstvinnen, ongeveer gelijk met het begin en het einde van de rugvin. De bek heeft dikke e [N 83 (1981)] || karper [SGV (1914)] III-4-2