| 33238 |
winterwortelen |
wortelen:
wortǝlǝ (L268p Velden)
|
Daucus carota L. subsp. sativus (Hoffm.) Arcang. Bedoeld zijn hier de winterwortelen (of winterpenen) die op de akker worden geteeld, zowel als veevoeder, alsook voor de consumptie door mensen, met name voor de hutspot. De fijne variëteit tuinworteltjes komt in de aflevering over de moestuin aan bod. [N Q, 6c; JG 1a, 1b, 2c; A 4, 26c; A 49, 2b; L B2, 342; L 8, 100b; L 15, 29; L 20, 26c; Wi 7; S 45; monogr.]
I-5
|
| 22373 |
wip |
karnwip:
kęnǝwep (L268p Velden),
wip:
wep (L268p Velden),
/
wip (L268p Velden)
|
/ [SND (2006)] || Veerkrachtige lat tegen de zolder die met de karnstok verbonden is. De wip dient om het karnen te vergemakkelijken. [N 12, 52, 53 en 54; A 7, 20]
I-11, III-3-2
|
| 33779 |
wisselen van de tanden |
breken:
brɛkǝ (L268p Velden)
|
Het breken of wisselen van de veulentanden gebeurt op twee en een half- à drie en een halfjarige leeftijd; het veulen verliest de melktanden en krijgt paardetanden, eerst de twee voorste tanden of binnentanden. Als het omstreeks vier jaar is, breken de twee middentanden en op vier en een half- à vijfjarige leeftijd de twee hoektanden. [JG 1a, 1b; N 8, 19]
I-9
|
| 34143 |
wisselen van tanden |
breken:
brēǝkǝ (L268p Velden),
brē̜kǝ (L268p Velden)
|
[N 3A, 108b; N 3A, 16; N 3A, 22]
I-11
|
| 25174 |
wisselvallig weer |
kwakkelen:
kwakkelen (L268p Velden),
kwakkelig (weer):
kwakkelig (L268p Velden),
regenlucht:
re͂ggenloog (L268p Velden),
t weer staat te luimen]:
het steit te loeren (L268p Velden),
loorechtig (L268p Velden),
’t wèèr wet ni wetflt wil af (L268p Velden)
|
lucht die regenachtig weer betekent [treuzellucht] [N 81 (1980)] || lucht die wisselvallig weer betekent [kwaklucht, knoeilucht] [N 81 (1980)] || niet schijnen te weten wat het wil gaan doen, gezegd van het weer [loerachtig [N 22 (1963)] || nu eens regenen, dan weer helder zijn, gezegd van het weer [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 33772 |
wit stervormig vlekje op het voorhoofd |
kol:
kǫl (L268p Velden)
|
Witte plek op het voorhoofd van donkerharige paarden, niet groot maar van verschillende vorm als rond, ovaal e.d. Een ster is iets groter dan een kol. Zie afbeelding 3. [JG 1a, 1b; N 8, 27a; S 27]
I-9
|
| 19435 |
wit zand, stooizand |
wit zand:
wit zand (L268p Velden)
|
De witte stof die vroeger op de vloer gestrooid werd (zand, wit zand) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 33479 |
witte aalbes |
blanke miemeren:
mv: -e
blanke miemere (L268p Velden)
|
[DC 13 (1945)]
I-7
|
| 20575 |
witte kaas, wrongel |
fluiterkaas:
fluiterki͂e͂s (L268p Velden),
Syst. WBD
fluiterkiës (L268p Velden),
fluiterskaas:
Syst. WBD
fluiterskiës (L268p Velden)
|
hangop; Hoe noemt U: Een koud melkgerecht van karnemelk die men in een zak of in een doek opgehangen, heeft laten uitdruipen en vervolgens met melk en suiker aangemengd, opdient (hangop, hangebast) [N 80 (1980)] || Smeerbare witte kaas of wrongel (fluitert, fluiterskaas?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 33258 |
witte klaver, steenklaver |
steenklee:
stęi̯n[klee] (L268p Velden)
|
Trifolium repens L. Een 5 tot 25 cm lange plant met kruipende stengels emn witte, later bruine, bloemhoofdjes, die van mei tot de herfst bloeien. Ook witte klaver wordt vooral als veevoeder en als dekvrucht geteeld, is eerder geschikt voor weiden dan voor maaien, maar stelt lagere eisen aan de grond. Zie ook de toelichting bij het lemma Klaver, Algemeen. Zie het lemma Klaver, Algemeen voor de fonetische documentatie van de woord(delen) klaver(-) en klee(-). [N 14, 83; monogr.]
I-5
|