| 33256 |
klaver, algemeen |
klaver:
klǭvǝr (Q080p Vliermaal),
klee:
klęi̯ (Q080p Vliermaal)
|
De klaver- en klee-varianten in dit lemma vormen de verzamelnaam voor allerlei klaversoorten uit de familie van de Vlinderbloemigen. Klaver werd tot 1950 geteeld als groenvoer en als stoppelgewas. In de Nijmeegse lijst is niet naar de afzonderlijke soorten of naar de algemene naam gevraagd, alleen naar de benamingen voor verschillende oude klaversoorten. Hier zijn, naast de algemene naam in dit lemma, eerst enkele meestvoorkomende soorten apart behandeld en is tot slot een verzamellemma Andere Oude Klaversoorten toegevoegd. De scheiding in het Nijmeegse materiaal is achteraf aangebracht, op grond van de gewasnaam, de opmerkingen van de zegslieden en andere bronnen. Zie ook WBD.I, afl. 8, blz. 1408. [N 14, 83; JG 1a, 1b, 2b, 2c; A 4, 10; L 1, a-m; L B2, 348; L 20, 10; Wi 50; S 18; monogr.]
I-5
|
| 18171 |
kledij, kleren |
kledage:
kleašə (Q080p Vliermaal),
kleren:
kleer (Q080p Vliermaal),
klēər (Q080p Vliermaal),
t dinge, ploete, lijnwaad, kluft]:
klēr (Q080p Vliermaal)
|
kleding, kledij (verzamelnaam) [kleerazie, klejaasj] [N 23 (1964)] || kleren, kledingstukken [kleer [N 23 (1964)] || Kleren. Ga eens en wees zo goed, en zeg aan uw zuster dat ze de kleren van uw moeder moet afnaaien en met de borstel afborstelen [ZND 04 (1924)]
III-1-3
|
| 24446 |
kleerluis |
vlo:
vloͅi̯ (Q080p Vliermaal)
|
kleerluis die eieren legt in de naden van vuile onderkleren [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 33746 |
klein paard |
bidet:
bidi (Q080p Vliermaal),
dobbele merrie:
dǫbǝl męrǝ (Q080p Vliermaal),
pony:
`pǫnęi̯ (Q080p Vliermaal)
|
Bedoeld is een paard dat lichter is dan een gewoon boerenpaard en dat men in de koets kan spannen. Een pony is lichter dan een bidet, die op zijn beurt niet zo zwaar als een ardenner is (P 49). Een dubbele pony is zwaarder dan een (enkele) pony of bidet (L 424). Een bidet, iets groter dan een pony, dient veelal als loop- en koetspaard (P 192, Q 168, 242). Een hit - waarbij eveneens een onderscheid tussen enkele en dubbele hit wordt gemaakt - kan vergeleken worden met een pony of bidet. Een ardenner is kort, dik en gedrongen (P 46), groter dan een pony maar kleiner dan een gewoon paard. Uit de antwoorden blijkt een sterke wisseling van de accentuering in pony en bidet. Pony met initiaal accent is aan het Nederlands, met finaal acent aan het Franse poney ontleend. De beginaccentuering in bidet gaat op een autonome ontwikkeling in de dialecten terug. Buiten de genoemde termen komen er nog een vrij groot aantal andere voor. Zie afbeelding 1. [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 3], [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 35]
I-9
|
| 17543 |
klein van gestalte |
klein van postuur:
klein van postuur (Q080p Vliermaal)
|
Klein van gestalte (klein van gestalte/postuur/was/bouw). [N 109 (2001)]
III-1-1
|
| 20349 |
kleindochter |
kleindochter:
kleindouchtər (Q080p Vliermaal)
|
kleindochter [ZND 11 (1925)]
III-2-2
|
| 20347 |
kleinkinderen |
kleinkinder:
kléjnkienər (Q080p Vliermaal)
|
kleinkind [ZND 11 (1925)]
III-2-2
|
| 20348 |
kleinzoon |
kleinzoon:
kléjnzóón (Q080p Vliermaal)
|
kleinzoon [ZND 11 (1925)]
III-2-2
|
| 18626 |
klep (van pet) |
klep:
klep (Q080p Vliermaal)
|
klep van een pet [luif, luifel] [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 33997 |
kletsoor |
klansoor:
klanzōr (Q080p Vliermaal)
|
Dun eindje touw of leer aan het uiteinde van het snoer van de zweep dat bij het slaan een knallend geluid maakt. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; N 13, 95c; L B2, 245; L 8, 142; R 14]
I-10
|